Cơ hội nào còn lại cho ông Trump?
Nếu ông Joe Biden được giả định là chiến thắng sau khi một vài bang chiến trường công bố kết quả cho thấy ông đạt được nhiều phiếu phổ thông hơn, liệu có cơ hội nào để ông Trump lật lại thế cờ?
Tổng thống Mỹ không được bầu bởi đa số phiếu phổ thông. Theo Hiến pháp, ứng cử viên nào giành được đa số trong số 538 phiếu đại cử tri, được gọi là Cử tri đoàn, sẽ trở thành Tổng thống tiếp theo.
Trong trường hợp ông Joe Biden có đủ 270 phiếu đại cử tri trong ngày 6/11, ông sẽ được coi là giả định (projected) chiến thắng.
Tuy vậy, việc xác nhận Tổng thống chưa dừng lại ở đây.
Từ thời điểm này đến ngày 8/12/2020, ông Trump có thể kiện lên Tòa tối cao của các bang và thậm chí Tòa tối cao liên bang về việc kiểm phiếu tại những bang mà ông cho là có thể xảy ra gian lận. Tuy vậy, tất cả mọi khiếu kiện và giải quyết đều phải xong trước ngày 8/12.
Ngày 14/12/2020, các đại cử tri của mỗi bang sẽ nhóm họp để bỏ phiếu lại một lần nữa. Các phiếu bầu này mới chính thức xác nhận chiến thắng cho Tổng thống nhiệm kỳ sau. Thông thường, đại cử tri của bang nào sẽ bỏ phiếu cho người đã giành được đa số phiếu phổ thông của bang đó. Tuy vậy, cũng có những đại cử tri “phản bội”, bao gồm người không đi bỏ phiếu, bỏ phiếu trắng, hoặc bỏ phiếu cho bên kia.
(Mỹ có 23 bang bắt buộc đại cử tri bầu theo số đông phiếu phổ thông, nhưng có 27 bang không có quy định này).
Trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016, ông Trump có 2 đại cử tri “phản bội” và bà Hillary có 5 đại cử tri “phản bội”. Tuy vậy, tính tổng số phiếu đại cử tri khi đó thì ông Trump vẫn chiếm đa số.
Sau đó, đến ngày 6/1/2021, Quốc hội sẽ họp để kiểm phiếu và nêu tên người chiến thắng.
Ai có tối thiểu 270 phiếu đại cử tri sẽ chính thức trở thành ông chủ Nhà Trắng.
Nhưng nếu rất hy hữu xảy ra trường hợp số đại cử tri “phản bội” nhiều và tổng số phiếu đại cử tri trình lên Quốc hội lại cân bằng hoặc không ai đạt được 270 phiếu, thì theo Tu chính án thứ 12 của Hiến pháp, Hạ viện sẽ chọn Tổng thống tiếp theo từ 2 người có số phiếu đại cử tri cao nhất.
Đến lúc này, mỗi phái đoàn tiểu bang trong Hạ viện sẽ chỉ được một phiếu bầu duy nhất. Tính đến thời điểm hiện tại, đảng Cộng hòa kiểm soát 26 trong số 50 phái đoàn tiểu bang, trong khi đảng Dân chủ có 22; 1 phái đoàn có các thành viên Cộng Hoà – Dân chủ chia đều và 1 phái đoàn còn lại có 7 đảng viên Dân chủ, 6 đảng viên Cộng hòa và 1 đảng viên Tự do.
Tối thiểu phải có 2/3 phái đoàn tiểu bang tham gia bỏ phiếu mới được tính là hợp lệ. Ứng viên Tổng thống nào giành được số phiếu bầu nhiều hơn sẽ được xác định là người chiến thắng.
Tranh chấp trong Quốc hội sẽ chỉ được diễn ra cho đến ngày 20/1 khi Hiến pháp quy định nhiệm kỳ của Tổng thống hiện tại kết thúc.
Theo Đạo luật Kế vị Tổng thống, nếu Quốc hội vẫn chưa tuyên bố người chiến thắng Tổng thống hoặc phó tổng thống cho đến lúc đó, Chủ tịch Hạ viện sẽ giữ vai trò quyền Tổng thống.
Lê Xuân – trithucvn.org – 6/11/20