Đọc báo Pháp – 22/112019
NATO : Châu Âu có bao nhiêu sư đoàn để thay thế Mỹ ?
« Ukrainegate », phe tổng thống Donald Trump bị tấn công dồn dập, NATO trong cơn bão tố nội bộ, Hồng Kông trước giờ bầu cử trắc nghiệm, ý nghĩa chuyến tông du của Đức giáo hoàng Phanxicô tại Thái Lan và Nhật Bản, là những chủ đề chính của báo chí Pháp ngày thứ Sáu 22/11/2019.
Binh lực Châu Âu : cột trụ của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương
NATO kỷ niệm 70 năm thành lập trong không khí « cơm không lành canh chẳng ngọt ». Tuyên bố của tổng thống Pháp « NATO chết não » không phải là giấy khai tử. Đó là phát pháo cải cách liên minh trước những rạn nứt bên trong và đe dọa bên ngoài.
Theo Le Monde, Paris và Berlin muốn NATO thảo luận, phải nghiên cứu lại về vai trò của liên minh NATO trong bối cảnh tình hình hiện nay. Một nhóm chuyên gia sẽ tìm một số hướng cải cách NATO. Thế mà, cuộc họp cấp bộ trưởng ngoại giao hôm thứ Tư 20/11/2019 tại Bruxelles diễn ra một cách bình thường như không có chuyện gì xảy ra, cứ như « NATO là một bao cát nhận mọi quả đấm không hề hấn gì». Ngoại trưởng Pháp Jean Yves LeDrian, đồng nhiệm Đức Heiko Maas và tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, không một ai đề cập xa gần gì đến tuyên bố gây chấn động của tổng thống Pháp trên báo Anh The Economist vào ngày trước : NATO chết não.
Jens Stoltenberg còn khẳng định « ngoài NATO ra, ai có thể bảo đảm an ninh cho 1 tỷ dân ? ». Theo tổng thư ký NATO, Liên Minh Bắc Đại Tây Dương sẽ được củng cố và tiếp tục đoàn kết : Binh lực Châu Âu là cột trụ của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương nhưng không để thay thế.
Phía Đức kêu gọi « định nghĩa minh bạch vai trò của NATO trong tương lai » và Pháp đã đề nghị « lập nhóm chuyên gia chính trị kinh nghiệm » điều nghiên quan hệ với Nga và « thế đang lên » của Trung Quốc. Báo cáo sẽ được hoàn tất vào năm 2021.
Khác với tuyên bố bi quan của tổng thống Pháp, nữ bộ trưởng quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer khẳng định « NATO đầy sinh lực từ trái tim cho đến khối óc ». Theo giải thích của một nhà phân tích Đức, công luận và chính giới Đức xem NATO là hợp đồng « bảo hiểm nhân thọ » giúp cho nước Đức được sống trong hòa bình.
NATO : Bảo hiểm nhân thọ
Nước Đức có lý do chính đáng để trông cậy tuyệt đối vào NATO và Hoa Kỳ. Còn Pháp với quân đội mạnh nhất trong Liên Hiệp Châu Âu, tổng thống Macron có dụng ý gì khi muốn « khai tử » NATO ? Le Figaro phân tích hay dở của chủ nhân điện Elysée.
Theo nhật báo thiên hữu, rạn nứt nghiêm trọng nhất trong nội bộ NATO là cuộc khủng hoảng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ bắt nguồn từ năm 2003 khi Ankara không cho lực lượng Mỹ mượn đường và căn cứ tấn công vào Irak. Trong cuộc chiến chống Daech, chính quyền Erdogan để yên cho chiến binh thánh chiến đi lại và buôn lậu. Rồi Ankara mua hỏa tiễn phòng không S-400 của Nga.
Xu hướng của Ankara tiến lại gần với Matxcơva làm Washington lo ngại. Tổng thống Erdogan có thể bắt chẹt liên minh NATO nếu muốn. Khi quan hệ với đồng minh phương Tây suy thoái nghiêm trọng hơn, Ankara có thể không cho Mỹ và châu Âu sử dụng căn cứ không quân Incirlik, thậm chí buộc Mỹ phải rút vũ khí hạt nhân tích trữ tại đây.
Với vai trò « lính biên phòng của Châu Âu » ở bờ nam Địa Trung Hải, Thổ Nhĩ Kỳ đã nhiều lần đe dọa mở cổng cho di dân tràn vào Châu Âu.
Tuy nhiên, chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ Ozgur Unluhisarcikli lưu ý : Erdogan không thể làm tổng thống đời đời. Chỉ trong đôi ba năm nữa là tình hình đổi khác. Các nước phương Tây không nên cắt đứt quan hệ với giới lãnh đạo tương lai của Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong bài xã luận « Châu Âu có bao nhiêu sư đoàn », Le Figaro bênh vực luận điểm của tổng thống Pháp vì trước thái độ thường xuyên bốc đồng của Donald Trump thì Emmanuel Macron phải dùng ngôn ngữ sự thật. Thế nhưng, tuyên bố « NATO chết não » để làm gì ? Để thay thế quân đội Mỹ hay sao ? Theo nhật báo thiên hữu, có lẽ tổng thống Pháp muốn thúc giục các nước Châu Âu cùng đứng lên tự chủ, tự lập như một « cường quốc địa chính trị ». Vấn đề là ước mơ « một chính sách phòng thủ chung của Châu Âu » cho đến nay chỉ còn trong trạng thái phôi thai, không đủ bảo vệ châu lục trước một cuộc tấn công cổ điển và không gian mạng.
Đồng ý là vì lý do này, châu Âu cần phải cố gắng cải tiến quốc phòng. Nhưng không phải để tự đánh lừa. Trong tinh thần này, bài xã luận của Le Figaro kết luận như đinh đóng cột : Binh lực Châu Âu không đủ sức thay thế NATO. Không có Mỹ, Châu Âu không thể xây dựng chính sách quốc phòng.
Gordon Sondland
Tại Mỹ, lời khai của đại sứ Gordon Sondland trước tiểu ban tình báo Hạ Viện có giá trị của một quả bom hủy diệt. Tuy nhiên, phe ủng hộ Donald Trump vẫn không nao núng. Le Monde giải thích : Nhân vật thân cận này của chủ nhân Nhà Trắng cho biết, với tư cách là đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Châu Âu, ông tuân thủ « chỉ thị » của tổng thống Donald Trump và phải « hợp tác theo lệnh » cùng với luật sư Rudy Giuliani.
Chuyện gây áp lực với tổng thống Ukraina, đặt điều kiện đánh đổi viện trợ quân sự với việc điều tra về con trai của cựu phó tổng thống Joe Biden, ai cũng biết từ ngoại trưởng cho đến cố vấn an ninh tổng thống và chánh văn phòng phó tổng thống Mike Pence.
Tuy nhiên, phe Cộng hòa vẫn tiếp tục phủ nhận các lời khai này. Donald Trump tự vệ theo chiến thuật cũ mà một trong những luật sư cũ của ông là Michael Cohen áp dụng cho đến khi phải thú nhận nói dối. Chiến thuật đó là « tổng thống không đặt câu hỏi, không ra lệnh mà chỉ nói bóng ». Bản thân Donald Trump đã tuyên bố « tôi không biết nhiều về Gordon Sondland và ít khi trao đổi với ông ta ».
Tuy nhiên, vụ này mới bắt đầu thì một chuyện tai tiếng khác nổ ra : Rick Perry, cựu bộ trưởng năng lượng của Donald Trump, cựu thống đốc bang dầu lửa Texas bị nghi ngờ nhũng lạm quyền thế để giành một hợp đồng khai thác khí đốt ở Ukraina cho một số người thân cận.
Nụ cười xứ Thái
Chuyến tông du của đức giáo hoàng tại Thái Lan và Nhật Bản là một trong hai sự kiện trên trang châu Á. Le Figaro nhấn mạnh đến vai trò của cộng đồng Công giáo tại Thái Lan, tuy nhỏ nhưng rất năng động trong xã hội.
« Chính đức cha Phanxicô đã nói rằng đạo Thiên Chúa lẽ ra đã thiếu nụ cười xinh đẹp của Thái Lan, nếu như cách nay 350 năm, Giáo hội không được thành lập ở Xiêm La » (tên cũ của Thái Lan).
Những bước đầu xây dựng đó được nối tiếp và phát triển đến ngày nay, giúp cho Thái Lan một hệ thống giáo dục, y tế có phẩm lượng. Những trường học công giáo có uy tín là nơi rất nhiều thành phần xã hội, chính trị ưu tú Thái Lan từng theo học.
Tuy nhiên, lãnh đạo tòa thánh La Mã không quên đằng sau nụ cười dễ mến này còn có một sự thật khốc liệt mà trong thánh lễ, trước 60 ngàn người tham dự, ngài nói thẳng với chính quyền Bangkok : Tại Thái Lan, hơn 40.000 trẻ vị thành niên là nạn nhân của nô lệ tình dục.
Phanxicô « nói không » với bom nguyên tử
Còn La Croix, với thông điệp trên trang nhất « Giáo Hội Nói Không Với Vũ Khí Nguyên Tử » nhật báo Công giáo phân tích sâu rộng ý nghĩa chuyến viếng thăm của đức giáo hoàng Phanxicô tại Hiroshima và Nagasaki.
Cũng như đồng nghiệp Le Figaro, nhật báo Công giáo trình bày các hoạt động đa dạng của tín đồ Thiên Chúa giáo tại Thái Lan, câu chuyện hàng ngàn tín đồ từ những nơi xa xôi hẻo lánh, trong đó có sắc dân Karen, tìm về Bangkok gặp chủ chăn Giáo Hội. Sứ điệp của đức giáo hoàng đặc biệt lên án tệ nạn mãi dâm mà gần phân nửa là trẻ em nghèo. Ngài không quên những di dân từ các nước láng giềng phải rời xa gia đình đi tìm đất sống.
Cuối tuần, khi đến Nhật Bản, Phanxicô sẽ nói « không » với vũ khí hạt nhân, La Croix cho biết trước điểm nhấn của chuyến tông du tại Hiroshima và Nagasaki. Trong bài xã luận « Quả bom và hòa bình » nhật báo Công giáo không quên nhắc đến hành động « đe dọa của Bắc Triều Tiên » cũng như chính sách « bành trướng bá quyền của Trung Quốc » đe dọa an ninh các nước lân bang.
Sứ điệp của đức giáo hoàng mang tính hoàn vũ vì ngài sẽ nhắc đến chiến lược « răn đe hạt nhân » của Pháp và trách nhiệm tinh thần rất nghiêm trọng của các sĩ quan Pháp nếu họ phải thi hành quyết định chính trị của tổng thống.
Từ Hồng Kông đến Chilê
Chủ Nhật, 24/11/2019, trong không khí căng thẳng, bốn triệu cử tri Hồng Kông được mời đi bầu chính quyền cấp quận. Đây là một cơ hội để trắc nghiệm uy tín của chính quyền thân Bắc Kinh và uy thế của phong trào dân chủ sau 5 tháng phản kháng. Theo dự đoán, các ứng cử viên ủng hộ Trung Quốc sẽ thua đậm.
Ngoài các nhận định trên đây, Les Echos dành một bài phỏng vấn chuyên gia Pháp về « xung đột trong đô thị » Laurent Gayer, đang có mặt tại Hồng Kông.
Sau khi phân tích vì sao phong trào phản kháng, với lực lượng trẻ sẽ kéo dài, chuyên gia này dự báo « phương thức đấu tranh của Hồng Kông, với chiến thuật linh hoạt như nước, đang được nhiều nơi khác trên thế giới bắt chước. Cụ thể là sinh viên Chilê mới đây dùng đèn chiếu laser hạ một chiếc drone của cảnh sát chống biểu tình. »
http://vi.rfi.fr/chau-a/20191122-nato-chau-au-bao-nhieu-su-doan-thay-the-my
Tin đọc nhanh
(BBC) – Hơn 110.000 đô la được quyên góp trực tuyến để đưa tro cốt 39 người Việt chết ở Anh về quê.
Tổng số tiền quyên góp được trên các trang kêu gọi trực tuyến sẽ được dùng để thanh toán chi phí vận chuyển. Chi phí chuyển một thi hài được thẩm định khoảng 66,2 triệu đồng (2.856 đô la), nếu điện táng, chi phí chuyển tro cốt sẽ còn khoảng 2/3. Nhiều tổ chức Việt Nam cũng tổ chức quyên góp giúp gia đình nạn nhân. Trang GoFundMe đã quyên được 17.000 đô la (mục tiêu là 40.000). Tập đoàn Vingroup có ý định tặng 620 triệu đồng cho các gia đình nạn nhân. Trước đó, chính phủ Việt Nam cho biết sẵn sàng ứng số chi phí này cho các gia đình nạn nhân, nhưng nhiều gia đình lo lắng sẽ gánh thêm nợ.
(AFP) – Cựu giám đốc phản gián đả kích Trung Quốc muốn kiểm soát chính trường Úc.
Nguyên giám đốc cơ quan phản gián của Úc (ASIO), ông Duncan Lewis, đã từ chức hồi tháng Chín, hôm nay 22/11/2019 tố cáo Bắc Kinh « tìm cách kiểm soát » chính giới Úc qua một chiến dịch « gián điệp và xâm nhập ». Ông Lewis, vốn là cựu đại sức Úc ở Bỉ và NATO, nêu ra nhiều trường hợp người Trung Quốc tài trợ những món tiền lớn cho các chính đảng của Úc. Ông cảnh báo : « Một ngày nào đó chúng ta thức dậy và thấy rằng các quyết định được đưa ra tại Úc không có lợi cho đất nước », không chỉ về chính trị, mà còn về kinh tế.
(AFP) – Một người Trung Quốc bị Mỹ khởi tố vì làm gián điệp kỹ nghệ.
Haitao Xiang, một công dân Trung Quốc 42 tuổi, cựu nhân viên hãng Monsanto, hôm nay 21/11/2019 bị bộ Tư Pháp Mỹ khởi tố vì tội gián điệp công nghiệp và đánh cắp bí mật thương mại. Người này bị bắt tháng 6/2017 tại một sân bay với vé đi một chiều về Trung Quốc, và các bản sao một phần mềm. Bị can có nguy cơ lãnh án đến 15 tù và 5 triệu đô la tiền phạt vì tội gián điệp, và 10 năm tù, 250.000 đô la phạt vạ vì đánh cắp bí mật thương mại.
(Reuters) – Mỹ quan ngại về ý đồ gây ảnh hưởng của Trung Quốc trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan.
Trả lời báo giới ngày 22/11/2019 tại Đài Bắc, đại diện ngoại giao Mỹ tại Đài Loan Brent Christensen, quan ngại về « những ý đồ (của Trung Quốc) gây ảnh hưởng đối với tiến trình dân chủ ở Đài Loan » vì « nhiều nhân tố xấu đang tiến hành những chiến dịch bóp méo thông tin để làm mất niềm tin vào các định chế dân chủ ». Nhận định trên được ông Christensen đưa ra sau khi chính quyền Đài Bắc lên án Bắc Kinh cố tìm cách gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan vào tháng 01/2020.
(RFI) – Lính đánh thuê Nga sát hại dã man tù nhân.
Tờ báo Novaya Gazeta dựa trên một video mới đã nhận diện được lính đánh thuê Nga làm việc cho công ty Wagner đã tra tấn tàn bạo một người lính Syria bỏ ngũ ở Deiz-Ezzor, nạn nhân sau đó bị phân thây. Như thường lệ mỗi lần lính đánh thuê Nga có liên can, điện Kremlin từ chối bình luận, nói rằng « dù sao đi nữa cũng không liên quan đến hoạt động quân sự của Nga tại Syria ».
(AFP) – Mỹ : Tổng thống Trump ký thỏa hiệp tạm thời về ngân sách tránh tình trạng « shutdown ».
Thỏa thuận được Quốc Hội lưỡng viện thông qua trước đó và sẽ có hiệu lực đến ngày 20/12. Ngân sách tạm thời gồm cả khoản tăng lương thêm 3,1% cho quân đội Hoa Kỳ, chi phí cho cuộc điều tra dân số năm 2020 và nhiều dự án y tế khác. Dù đã thảo luận trong nhiều tháng, nhưng nghị sĩ của đảng Dân Chủ và Cộng Hòa vẫn chưa đạt được một thỏa thuận lâu dài về ngân sách, do có nhiều bất đồng, đặc biệt là kinh phí xây bức tường ở biên giới với Mêhicô.
(AFP) – Chính phủ Chilê bác cáo buộc của tổ chức Ân Xá Quốc Tế.
Tuy nhiên, ngày 21/11/2019, chính phủ cũng thừa nhận « trong một số trường hợp » có nhiều khả năng quy trình hoạt động của lực lượng an ninh đã không được tuân thủ. Phong trào xã hội lớn nhất tại Chilê từ 30 năm nay, bắt đầu từ ngày 18/10, đã khiến 22 người chết, trong đó có 5 người do cảnh sát, và hơn 2.000 bị thương. Sau chuyến thăm Chilê, tổ chức Amnesty International lên án chính phủ của tổng thống Piñera đã ủng hộ « chính sách trừng phạt » người biểu tình, cụ thể cố tình « gây thương tích người biểu tình để làm nhụt chí phong trào phản kháng, trong đó có cả nhiều biện pháp cực đoan như tra tấn và bạo lực tình dục đối với người biểu tình ».
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20191122-tin-doc-nhanh