Đọc báo Pháp – 15/10/2019
‘‘Ấn số Nga’’ trong cuộc can thiệp Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria
Khủng hoảng Syria trở lại tâm điểm thời sự quốc tế. Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp miền bắc Syria, Damas dàn quân tiếp chiến : NATO bối rối, Nga ngấm ngầm điều khiển cuộc chơi. Nguy cơ Hồi Giáo cực đoan trỗi dậy tăng vọt sau cuộc can thiệp Thổ Nhĩ Kỳ, khiến nhiều tù binh Daech và thân nhân tẩu thoát. Đây là vấn đề được báo chí Pháp theo dõi sát.
Quân Thổ Nhĩ Kỳ và quân Damas có nguy cơ chạm trán tại miền bắc Syria hay không ? Nga đóng vai trò nào trong cuộc đối đầu này ?
La Croix có bài phân tích đáng chú ý, mang tựa đề : ‘‘Syria và Thổ Nhĩ Kỳ đối đầu: Nga làm trọng tài’’. Trước hỏa lực và số lượng áp đảo của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, sau vài ngày chống trả, hôm Chủ Nhật vừa qua, lực lượng kháng chiến Kurdistan đã buộc phải nhờ đến sự hỗ trợ của chính quyền độc tài Bachar al-Assad, với một thỏa thuận được nhiều người đánh giá là ‘‘đau đớn’’, bởi phía Kurdistan ắt hẳn phải chấp nhận đánh đổi nhiều quyền tự trị mà họ đã giành được bằng xương máu, trong những năm chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo vừa qua. Người Kurdistan hy vọng với việc Damas tham chiến, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bị đẩy về phía bên kia biên giới. Xung đột tại miền đông bắc sẽ đi về đâu ?
Xung đột miền đông bắc Syria đi về đâu ?
Theo một số chuyên gia, cuộc đọ sức trực tiếp Damas – Ankara khó xảy ra, hoặc nếu có xảy ra cũng ở quy mô hạn chế. Nhà chính trị học Jana Jabbour, giáo sư Viện Chính trị học Paris (IEP) (chuyên gia về chính sách ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ), giải thích lý do : ‘‘chế độ Syria đã kiểm soát được phần lớn lãnh thổ, và đụng độ vũ trang với Thổ Nhĩ Kỳ có nguy cơ khiến Damas bị mất đất’’. Về phía Thổ Nhĩ Kỳ, Ankara không có phương tiện kinh tế cho một cuộc đối đầu quân sự và chiếm đóng lâu dài lãnh thổ Syria. Mục tiêu của Ankara là ‘‘tiêu diệt trong thời gian ngắn nhất’’ chủ lực quân của người Kurdistan, rồi sớm rút quân để không ảnh hưởng đến quan hệ với Iran và Nga.
Trong bối cảnh hiện nay, Nga nắm trong tay ‘‘mọi lợi thế’’. Theo ông Kirill Semenov, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hồi Giáo ở Matxcơva, thì ngay từ tháng 8/2019, tổng thống Nga đã chấp nhận nguyên tắc lập vùng đệm dọc biên giới Syria – Thổ Nhĩ Kỳ, theo đòi hỏi của Ankara. Cho dù Matxcơva không trực tiếp thể hiện đồng tình với chiến dịch quân sự Thổ Nhĩ Kỳ tại miền đông bắc Syria, Nga rõ ràng đã bật đèn xanh, với việc ngừng tấn công Idlib, thành trì cuối cùng của lực lượng nội dậy chống Damas, được Ankara hậu thuẫn. Việc Nga ngừng đánh tại miền tây bắc Syria cho phép Thổ Nhĩ Kỳ tập trung toàn lực vào miền đông bắc Syria.
Nga dàn xếp ‘‘lằn ranh đỏ’’ giữa Syria – Damas ?
Cho đến nay, Nga đứng ở vị trí trung tâm của xung đột Syria. Matxcơva ‘‘có thể đối thoại với tất cả các bên đối địch’’.Một mặt, ủng hộ Damas về quân sự và chính trị, mặt khác tiếp tục thúc đẩy hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt với hợp đồng cung cấp hệ thống phòng không S-400. Nga cũng được coi là có quan hệ hữu nghị với người Kurdistan. Nga không phản đối đòi hỏi tự trị của người Kurdistan. Theo giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Hồi Giáo ở Matxcơva, thì Nga ủng hộ việc người Kurdistan kêu gọi quân đội Damas giúp chống Thổ Nhĩ Kỳ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Đối với Matxcơva, ‘‘nguy cơ chính là các chiến dịch của hai phe Thổ Nhĩ Kỳ và Syria vượt quá lằn ranh đỏ, đã được thảo luận từ trước’’.
Le Figaro hôm nay tập trung một phần lớn số báo để làm rõ cuộc xung đột tại miền đông bắc, bùng phát với can thiệp Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó vai trò đặc biệt của Nga. Bài ‘‘Một thế trận mới có lợi cho Damas’’ của Le Figaro, dẫn lời một nhà ngoại giao Liên Hiệp Quốc, phụ trách hồ sơ Syria, cho hay : Matxcơva đang nỗ lực trong hậu trường để Ankara và Damas ‘‘đàm phán trực tiếp’’. Nga có thể chấp nhận sự hiện diện tạm thời của Thổ Nhĩ Kỳ tại dải đất giữa hai thành phố Tall Abyad và Ras al-Ain (chừng 120 km) dọc theo biên giới. Theo nhà ngoại giao này, đối với Matxcơva, Syria chỉ có thể lấy lại toàn bộ lãnh thổ với điều kiện là ‘‘bảo đảm được an ninh cho Thổ Nhĩ Kỳ tại khu vực biên giới với Syria’’.
Người Kurdistan bị đánh: Nguy cơ thánh chiến trỗi dậy, độc tài thắng thế
Xã luận của Le Figaro, với tựa đề ‘‘Trong bẫy’’, dự đoán bên thua thiệt nặng nhất trong cuộc khủng hoảng hiện nay là người Kurdistan, bởi nhà độc tài al-Assad đã bảo đảm với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ là sẽ đánh đổi việc Ankara ngừng tiến quân, bằng cách dập tắt khát vọng tự trị của người Kurdistan.
Le Figaro nhìn nhận cuộc can thiệp quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ đang diễn ra tại đông bắc Syria như đỉnh điểm của một cuộc chiến tranh, đã kéo dài 9 năm, với khoảng 500.000 người chết, 2 triệu người bị thương, 6 triệu người phải lánh nạn. Sau 4 năm can thiệp, Nga đã cứu thoát chế độ Damas và trở thành cường quốc bảo trợ duy nhất tại khu vực, ‘‘đủ sức ngăn chặn các tham vọng bành trướng của Iran và Thổ Nhĩ Kỳ’’.
Về phần mình, sau khi chính quyền Trump rút, nước Pháp cũng buộc phải nhanh chóng đưa 400 binh sĩ đặc nhiệm về nước, để bảo toàn lực lượng. Hai nguy cơ lớn đối với Pháp, mà Le Figaro chỉ ra là ‘‘sẽ có nhiều máu đổ, khi các thành phần thánh chiến Hồi Giáo tẩu thoát, nhân cuộc can thiệp Thổ Nhĩ Kỳ’’ và nhà độc tài Assad lợi dụng nhu cầu chống thánh chiến mới, để ‘‘tìm lại sự thừa nhận quốc tế’’.
‘‘Cuộc tháo chạy trong rối loạn’’ của nước Mỹ, tổng thống Trump dửng dưng
Về vai trò của chính quyền Mỹ, Le Monde có bài phân tích mang tựa đề ‘‘Cuộc tháo chạy trong rối loạn của ông Trump và nước Mỹ’’. Về mặt hình thức, áp lực của cuộc tấn công Thổ Nhĩ Kỳ buộc tổng thống Trump tuyên bố rút gần như toàn bộ lực lượng đặc nhiệm Mỹ. Tuyên bố được bộ trưởng Quốc Phòng đưa ra vào lúc ông Trump đang trên đường đến câu lạc bộ chơi golf tại Virginia.
Trên Twitter, tổng thống Mỹ nhận định dửng dưng : ‘‘Người Kurdistan và Thổ Nhĩ Kỳ đã đánh nhau từ nhiều năm. Thổ Nhĩ Kỳ coi đảng PKK có liên hệ với người Kurdistan Syria là những kẻ khủng bố nguy hiểm nhất. Một số lực lượng khác muốn can thiệp để ủng hộ bên này hoặc bên kia. Hãy để mặc họ đánh nhau ! Chúng ta sẽ theo dõi sát tình hình…’’.
Trên thực tế, việc Hoa Kỳ rút quân khỏi đông bắc Syria làm Washington mất đi một lợi thế cuối cùng, khiến cho tiếng nói của Mỹ còn có một trọng lượng nhất định trong khủng hoảng Syria. Cựu chủ tịch ủy ban Đối Ngoại Thượng Viện Bob Corker, đảng Cộng Hòa, lên án quyết định của ông Trump là ‘‘một sai lầm chiến lược’’ và ‘‘làm suy yếu thêm’’ vị thế đại cường của Mỹ. Theo ông Brett McGurk, cựu đặc phái viên của tổng thống Mỹ trong liên quân quốc tế chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo, thảm họa đang diễn ra tại Syria đã có thể hình dung trước được, vào thời điểm Donald Trump thông báo sẽ rút quân.
Le Monde cũng chỉ ra chính sách cực kỳ mâu thuẫn của tổng thống Mỹ tại Trung Cận Đông : cùng lúc với việc rút quân khỏi Syria, ông Trump lại đưa quân tăng viện tại Ả Rập Xê Út. Tổng thống Mỹ giải thích lý do, đơn giản vì Ả Rập Xê Út mua hàng trăm tỉ đô la hàng hóa Mỹ.
NATO và Liên Âu : Quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ tan vỡ ?
Theo Le Figaro, can thiệp quân sự Thổ Nhĩ Kỳ trong những ngày gần đây có thể khiến quan hệ giữa Ankara, thành viên Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO) và ứng cử viên vào khối Liên Hiệp Châu Âu, có nguy cơ tan vỡ. Cho dù, trong hiện tại, đây là kịch bản rất khó xảy ra (bởi hai bên phụ thuộc rất nhiều vào nhau), nhưng nhiều nhà ngoại giao và chính trị gia đã công khai đặt ra vấn đề này.
Theo nhà chính trị học Bruno Tertrais, phó giám đốc Quỹ nghiên cứu Chiến lược (Fondation pour la recherche stratégique – FRS), các nước châu Âu đang bị ‘‘mắc bẫy’’. Hồi tuần trước, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ công khai đe dọa, mở cửa biên giới, để 3,6 triệu người tị nạn Syria tràn sang châu Âu, nếu bị châu Âu gây áp lực. Nhà chính trị học Bruno Tertrais nhấn mạnh là, cho dù đúng là Liên Âu đã mắc bẫy khi đạt một thỏa thuận người tị nạn với Ankara, nhưng cũng cần cho Thổ Nhĩ Kỳ thấy lằn ranh đỏ và khả năng trả đũa của châu Âu.
“Phá hủy thành quả 5 năm chống Daech”
Đặt lại vấn đề quan hệ giữa NATO và Thổ Nhĩ Kỳ cũng là đề xuất gián tiếp của ngoại trưởng Pháp. Le Figaro có bài phỏng vấn ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian, với tựa đề ‘‘Chiến dịch Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria phá hủy thành quả 5 năm chống Daech’’. Theo ngoại trưởng Pháp, cuộc can thiệp Thổ Nhĩ Kỳ đặt nước Pháp, châu Âu và Trung Đông trước tình thế nghiêm trọng, khi Ankara, một thành viên trong liên minh quốc tế chống thánh chiến (gồm khoảng 80 nước) đem quân đánh lại chính một lực lượng tham gia liên quân (người Kurdistan – Syria).
Ngoại trưởng Pháp nhấn mạnh ưu tiên hiện nay là làm sao để Thổ Nhĩ Kỳ ngừng chiến dịch. Liên minh quốc tế chống Daech phải họp khẩn để làm sáng tỏ lập trường của các bên. Ông Jean-Yves Le Drian nói thêm là chính sách triệt thoái của tổng thống Trump, bị coi là bật đèn xanh cho can thiệp Thổ Nhĩ Kỳ, đang bị ‘‘tranh luận dữ dội’’ tại Washington.
Chống Hồi Giáo cực đoan:
Hai xu hướng trong chính phủ
Về phản ứng trong chính giới Pháp trước nguy cơ Hồi Giáo cực đoan trỗi dậy, mục ‘‘Mỗi ngày một sự kiện chính trị’’ của nhật báo Les Echos ghi nhận, trong nội bộ chính phủ đang hình thành hai quan điểm trái ngược nhau, vượt qua đối lập tả hữu truyền thống, trong những ngày gần đây.
Đối tượng tranh luận là ‘‘định chế thế tục’’ (Laicité), vốn được coi là nguyên tắc nền tảng của chế độ Cộng hòa Pháp, được xác lập từ năm 1905, với bộ luật phân ly Chính trị với Tôn giáo nổi tiếng. Trong cuộc chiến chống ‘‘con quái vật Hồi Giáo cực đoan biến hóa vô cùng’’, bộ trưởng Giáo Dục Jean-Michel Blanquer, bộ trưởng Tài Chính Công Gérald Darmanin đại biểu cho xu hướng cứng rắn, muốn điều chỉnh lại định chế này để ngăn chặn ảnh hưởng của Hồi Giáo cực đoan, với các giải pháp như thực thi giáo dục bắt buộc đối với trẻ em gái (để tránh cho các em nhỏ bị Hồi Giáo cực đoan nhồi sọ), hay cấm dân biểu mang các biểu tượng tôn giáo … Về phía quan điểm duy trì nguyên trạng định chế tục hơn trăm năm tuổi này, có thủ tướng, bộ trưởng Nội Vụ Christophe Castaner và nhiều bộ trưởng khác.
http://vi.rfi.fr/phap/20191015-an-so-nga-trong-cuoc-can-thiep-tho-nhi-ky-tai-syria
Tin đọc nhanh
(AP) – Indonesia: Trường học đóng cửa do khói mù đốt rừng khai hoang.
Ngày 14/10/2019, do khói mù dầy đặc bao phủ phần lớn đảo Sumatra cũng như Kalimantan (Bornéo), chính quyền vùng nam Sumatra đã ra lệnh đóng cửa trường học để bảo vệ trẻ em, đồng thời đình chỉ hàng loạt chuyến bay. Theo phát ngôn viên cơ quan quản lý về thiên tai, hiện đang có tổng cộng 1.200 đám cháy rừng, cao gấp đôi so với các tuần qua. Vùng nam Sumatra phát hiện 700 đám cháy. Trực thăng phải đổ đến 66 triệu lít nước xuống vùng này trong ngày để dập lửa.
(Yonhap) – Quân Đội Bắc Triều Tiên và Trung Quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ song phương.
Theo tin từ hãng thông tấn Bắc Triều Tiên KCNA ngày 15/10/2019, lời khẳng định được đưa ra sau nhân cuộc gặp tại Bình Nhưỡng giữa ông Kim Su Gil, giám đốc Tổng Cục Chính Trị Quân Đội Bắc Triều Tiên, với đô đốc Miêu Hoa (Miao Hua), chủ nhiệm Bộ Công Tác Chính Trị Quân Ủy Trung Ương Trung Quốc hôm 14/10. Chuyến thăm Bình Nhưỡng của ông Miêu Hoa tiếp nối theo chuyến đi Bắc Kinh vào tháng 8 vừa qua của lãnh đạo Bắc Triều Tiên. Trong chuyến đi này, ông Kim Jong Un đã gặp các lãnh đạo quân sự Trung Quốc và các quan chức hàng đầu để thảo luận về các phương tiện hợp tác. Bình Nhưỡng và Bắc Kinh đang phô trương quan hệ chặt chẽ vào lúc hai bên đang kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao.
(AFP) – Liên Hiệp Quốc báo động : Một phần ba trẻ em trên thế giới bị thiếu chất hoặc béo phì.
Trong bản báo cáo Tình Trạng Trẻ Em Thế Giới công bố ngày 15/10/2019, cơ quan nhi đồng Liên Hiệp Quốc UNICEF cho rằng một phần ba trẻ em dưới 5 tuổi đã không được ăn uống đúng cách để tăng trưởng tốt. Hậu quả là sức khỏe bị ảnh hưởng suốt đời. Đi sâu vào chi tiết, bản báo cáo ghi nhận, so với nạn béo phì thì tình trạng ăn uống thiếu chất nghiêm trọng hơn nhiều, với số lượng trẻ thiếu ăn cao hơn gấp 4 lần trẻ thừa cân. Tình trạng trẻ em suy dinh dưỡng vẫn là một vấn đề nghiêm trọng tại nhiều nước, chủ yếu ở khu vực châu Phi hạ Sahara và vùng Nam Á.
(RFI) – Tunisia : Luật gia Kais Saied đắc cử tổng thống với số phiếu áp đảo.
Theo cơ quan phụ trách bầu cử Isie ngày 14/10/2019, vị giáo sư đại học này đã giành được 72,71% số phiếu trong vòng 2 cuộc bầu cử tổng thống hôm Chủ Nhật 13/10/2019. Ông đã giành được 2,77 triệu phiếu bầu, vượt xa con số vỏn vẹn 1 triệu (tương đương với 27,29%) của đối thủ là doanh nhân gây tranh cãi Nabil Karoui. Kết quả chính thức này xác nhận các kết quả thăm dò cử tri ngay sau hôm bỏ phiếu ngày Chủ Nhật. Theo Hiến Pháp Tunisia, quyền hạn của tổng thống bị giới hạn trong hai lãnh vực quốc phòng và ngoại giao, còn tất cả các vấn đề còn lại nằm trong tay chính phủ do Quốc Hội chỉ định. Trong cuộc bầu cử Quốc Hội hôm 06/10, đảng Hồi Giáo Ennahdha đã về đầu, do đó vào tháng tới, tân tổng thống Tunisia sẽ phải trao cho đảng này quyền chỉ định thủ tướng và thành lập chính phủ.
(AFP) – Trung Quốc : Lạm phát đạt mức cao nhất 6 năm qua do giá thịt lợn tăng mạnh.
Số liệu thống kê chính thức được công bố ngày 15/10/2019 cho biết tỉ lệ lạm phát tháng 09 là 3%, cao hơn dự báo. Giá thịt lợn tăng 69,3% trong vòng một năm, và chỉ tính riêng tháng 08, giá thịt lợn đã tăng 46,7%. Hơn một triệu con lợn đã chết hoặc bị tiêu hủy kể từ khi dịch tả lợn châu Phi bùng phát hồi tháng 08/2018. Thịt lợn khan hiếm và tăng giá cũng đẩy giá các loại thịt khác, như thịt bò, thịt cừu.
(Reuters) – Ba Lan : Đảng Pháp Luật và Công Lý mất đa số ở Thượng Viện.
Kết quả chính thức được công bố ngày 15/10/2019 khẳng định đảng PiS đã thắng trong kỳ bầu cử lập pháp hôm 13/10, với 235/460 ghế ở Hạ Viện. Tính về tỉ lệ phiếu, đây được coi là thắng lợi của đảng này so với kỳ bầu cử năm 2015. Tuy nhiên, đảng PiS không đạt được đa số ghế ở Thượng Viện (48/100 ghế).
(AFP) – Pháp hoan nghênh tiến trình đàm phán tích cực về Brexit.
Ngày 15/10/2019, một cố vấn của điện Elysée cho biết Luân Đôn và Bruxelles có « khả năng đạt được một thỏa thuận, được cả hai bên công nhận ». Ông Michel Barnier, nhà thương thuyết của Liên Hiệp Châu Âu, sẽ đưa ra « đánh giá rõ ràng hơn » từ giờ đến tối 15/10. Tên của chính trị gia Pháp Michel Barnier, cũng được nghị sĩ Pháp Bourlanges (đảng Modem, cánh trung), nêu lên để ứng cử vào vị trí ủy viên châu Âu, thay thế bà Sylvie Goulard, mới bị Nghị Viện Châu Âu bác đơn ứng cử.
(RFI) – Ecuador bắt giữ người biểu tình sau hơn 10 ngày khủng hoảng xã hội.
Các vụ bắt giữ liên tiếp diễn ra dù phong trào biểu tình đã chấm dứt tối 13/10/2019 sau khi chính phủ của tổng thống Lenin Moreno tuyên bố không tăng giá xăng dầu. Trong số những người bị bắt và khám nhà có rất nhiều chính trị gia đối lập, ủng hộ hoặc hỗ trợ người biểu tình : như bà Paola Pabon, Virgilio Hernández thuộc phong trào Cách mạng Công dân, bà Alexandra Arce, cựu thị trưởng Durán.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20191015-tin-doc-nhanh
Địa chính trị năm 2020
và “những quả lựu đạn đã rút chốt”
Trong hai ngày cuối tuần 12 và 13/10/2019, “World Policy Conference” diễn ra tại Marrakech, Maroc. Nhìn lại tình hình thế giới trong năm qua, giới chuyên gia địa chính trị không mấy lạc quan cho rằng viễn cảnh địa chính trị năm 2020 chẳng khác gì như mấy “quả lựu đạn đã rút chốt”.
Nhật báo kinh tế Les Echos số ra cuối tuần 11/10/2019 khẳng định “khó có thể hình dung được một quang cảnh quốc tế lắng dịu hơn trong những tháng sắp tới”. Những ổ xung đột liên tiếp nổ ra, trong các định chế, ở ngoài biên giới và sắp tới đây có thể cả trên thị trường tài chính.
Cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc – về thuế quan và công nghệ – có thể chạm đến những đỉnh điểm mới. Thế giới sẽ tái tổ chức ra sao xung quanh hai người khổng lồ của hành tinh? Nhưng có một điều chắc chắn là khi chứng kiến những gì diễn ra trong năm qua, từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, cách đối xử của Hoa Kỳ đối với các đồng minh, và nhất là thái độ quay ngoắt của Mỹ với người Kurdistan tại Syria, “sẽ không còn ai tin tưởng vào Hoa Kỳ nữa” như lưu ý của ông Thierry de Montbrial, sáng lập viên “World Policy Conference” với nhật báo kinh tế. Trong bối cảnh này, Les Echos đưa ra những dự phóng về tình hình chính trị tại một số quốc gia trong năm 2020. RFI Tiếng Việt xin giới thiệu tóm lược.
Bầu cử tổng thống Hoa Kỳ: Những thách thức nội bộ là ưu tiên
Bầu cử tổng thống Mỹ 2020 sẽ là tâm điểm thời sự. Joe Biden, Donald Trump hay một người nào khác sẽ đọc diễn văn nhậm chức tại Capitol vào tháng Giêng năm 2021? Không ai đoán được. Bởi vì, chính trị là một ngành khoa học còn khó dự báo hơn là kinh tế. Cuộc bầu cử năm 2016 vẫn còn là một bài học đáng ghi nhớ. Việc ông Donald Trump đắc cử đã đi ngược với mọi dự đoán.
Dù vậy, theo Les Echos, điều có thể tiên đoán được là chương trình vận động của mỗi bên. Donald Trump, dù đang phải đối mặt với thủ tục luận tội và phế truất, vẫn sẽ ra tái tranh cử nhiệm kỳ hai. Vốn ít thiên về đối đầu quân sự với các nước thù nghịch và cũng không hào hứng với chủ nghĩa đa phương, Donald Trump sẽ phải tập trung vào tình hình chính trị trong nước, trong những tháng sắp tới. Vừa để đối phó với các đối thủ, vừa quảng bá cho chương trình hành động 2020 của ông với một dòng khẩu hiệu ngắn gọn: “Keep America Great”.
Phe Dân Chủ không khá gì hơn, bị chia rẽ giữa một bên là sự trung thành với di sản Barack Obama (mà Joe Biden, Pete Buttingieg hay Kamala Harris là những đại diện) với bên kia là xu hướng cải cách, đi đầu là Bernie Sanders và ngôi sao đang lên Elizabeth Warren.
Trong cuộc đua này, các chỉ số về kinh tế (tỷ lệ tăng trưởng là 2% trong quý II/2019) và thất nghiệp (3,5%, mức thấp nhất trong lịch sử) sẽ là một trong những yếu tố quyết định quan trọng. Tuy nhiên, mức tăng thu nhập và giảm tỷ lệ nghèo không ngăn cản được đà tăng bất bình đẳng. Nhiều dấu hiệu trì trệ cũng đang hiện rõ vì các nhà đầu tư và doanh nghiệp lo ngại về những hệ quả cuộc thương chiến do Donald Trump khởi xướng chống lại Trung Quốc.
Chống Bắc Kinh:
Hồng Kông dùng bạo lực, Đài Loan qua lá phiếu
Tại châu Á, Hồng Kông soán ngôi của Bắc Triều Tiên trở thành tâm điểm thời sự chính. Les Echos đặt câu hỏi: “Hồng Kông có thể thách thức chính quyền trung ương Bắc Kinh cho đến lúc nào?”
Ngọn lửa âm ỉ dưới đống tro từ bao lâu nay, ít nhất là từ năm năm qua, kể từ khi nổ ra phong trào Dù Vàng năm 2014. Bắc Kinh lâu nay “bịt tai” trước những phong trào đòi dân chủ, không ngừng lớn mạnh, để rồi giờ đây bị dồn vào chân tường, đối mặt với làn sóng bạo động chưa từng có.
Tuy quen tay trấn áp các phong trào phản đối của người dân, nhưng nay Bắc Kinh tìm cách tránh dùng “vũ lực” với người biểu tình Hồng Kông. Bởi vì, một cuộc trấn áp sẽ làm xấu đi mãi mãi hình ảnh của Trung Quốc.
Thông điệp của giới trẻ Hồng Kông đưa ra rất rõ ràng: Từ chối sự kiểm soát của Trung Quốc trên vùng lãnh thổ nhỏ bé, từng là thuộc địa của Anh Quốc đến tận năm 1997. Phong trào phản kháng này đã tìm được một tiếng vang tại Đài Loan, vốn dĩ có cùng một vấn đề nhạy cảm. Dù chưa hẳn nằm trong vòng kềm tỏa của Trung Quốc, nhưng người dân và vị nữ tổng thống đảo Đài Loan đang mơ ước đến một nền độc lập.
Thế nhưng, đối với chế độ Cộng Sản, Hồng Kông cũng như Đài Loan đều là một phần của Trung Quốc. Vậy nên, không có chuyện đàm phán. Cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan sẽ diễn ra vào tháng Giêng 2020 và bà Thái Anh Văn rất có thể tái đắc cử.
Do đó, một mặt, Bắc Kinh sẽ lại cho người chen chân vào các chiến dịch tranh cử, phát tán tin giả trên các trang mạng xã hội giống như kỳ bầu cử địa phương, và đưa ra nhiều thông điệp tuyên truyền. Mặt khác, Trung Quốc hạn chế tầm ảnh hưởng của Đài Loan trên trường quốc tế một cách bài bản, qua việc tước đoạt của hòn đảo này các ủng hộ ngoại giao và không cho Đài Bắc tham gia vào các định chế quốc tế.
Thế nhưng, thời thế đã thay đổi. Cái thời dễ dàng hăm dọa Hồng Kông và Đài Loan đã qua. Những làn sóng phản kháng cho dù có bị nhấn chìm một lần nữa rồi cũng sẽ trồi lên ở chỗ khác. Bắc Kinh càng chờ đợi, thì cái giá phải trả để tìm kiếm một cơ sở đối thoại sẽ càng đắt.
Liên Hiệp Châu Âu:
Dàn lãnh đạo mới, những thách thức mới
Nhìn sang châu Âu, năm 2020 báo hiệu nhiều sóng gió cho Liên Hiệp Châu Âu. Ủy Ban Châu Âu mới do cựu bộ trưởng Quốc Phòng Đức, bà Ursula von der Leyen lãnh đạo, sẽ phải đối mặt với nhiều hồ sơ lớn với những mục tiêu đầy tham vọng: Khí hậu, Kỷ nguyên kỹ thuật số và Duy trì một mô hình công nghiệp tại châu Âu.
Tuy nhiên, vừa mới thành lập, đối đầu đã nổ ra giữa các nhóm chính đảng tại Nghị Viện. Việc các nghị sĩ châu Âu không chấp nhận ứng viên Sylvie Goulard của Pháp đảm trách vị trí ủy viên châu Âu phụ trách Thị trường Nội địa báo trước một thời kỳ mới trong hoạt động của Nghị Viện Châu Âu và mối quan hệ của định chế này với Ủy Ban Châu Âu.
Bộ đôi truyền thống giữa nhóm đảng bảo thủ và nhóm đảng cánh tả xã hội dân chủ, vốn hoạt động nhịp nhàng để cùng tồn tại, thì nay được thay bằng một sự cạnh tranh giữa 4 nhóm đảng, có nguy cơ dẫn đến những cuộc đối đầu dữ dội.
Trong các lần biểu quyết, các liên minh để có được đa số sẽ biến chuyển liên tục và khó đạt được hơn, vào lúc châu Âu sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức khẩn cấp nhất trong lịch sử của khối.
Sau Brexit: Vương Quốc Anh cần một bình dưỡng khí
Vương Quốc Anh sẽ làm gì một khi rời Liên Hiệp Châu Âu? Tại Luân Đôn, một số người lạc quan cho rằng việc đầu tiên là phải tìm kiếm các thỏa thuận thương mại với các nước khác, đứng đầu là Hoa Kỳ. Đơn độc, tiếng nói của Anh Quốc sẽ có ít trọng lượng trong các cuộc đàm phán nhưng trong nhãn quan những người này, nước Anh sẽ được linh hoạt hơn. Một số người khác thì nghĩ đến việc biến Vương Quốc Anh thành một “Singapore tại châu Âu”, với những chính sách thuế khóa ưu đãi hơn và những quy định mềm dẻo hơn để thu hút đầu tư.
Thế nhưng, hành trình để đạt được những mục tiêu đó cũng lắm chông gai. Các cuộc đàm phán dài hơi với Bruxelles để có được một cuộc Brexit thật sự có nguy cơ để lại nhiều chấn thương. Trước hết là ở ngay trong nước. Brexit là một thử thách đau đớn làm cho đất nước cũng như hai chính đảng lớn bị chia rẽ.
Tiếp đến là trong quan hệ với các đối tác lớn. Cuộc thương thuyết đầy khó khăn trong hồ sơ Brexit càng làm gia tăng mối ngờ vực giữa Luân Đôn và Bruxelles. Mối “quan hệ đặc biệt” với Mỹ đang nuôi dưỡng nhiều hy vọng, nhưng nước Anh có nguy cơ đối mặt với thực tế phũ phàng khi các cuộc thương lượng song phương đi vào những chủ đề chính.
Chủ nhân Nhà Trắng đầu tháng Sáu năm 2019 từng bắn tweet rằng “có thể có một thỏa thuận thương mại sau khi Vương Quốc Anh được tháo xích. Chúng ta có thể làm được gấp hai hay gấp ba lần như hiện nay”. Tuy nhiên, một số nhà quan sát nghi ngờ về khả năng hai nước gia tăng các trao đổi thương mại đến mức này. Tầm mức của thỏa thuận với Mỹ phần lớn lệ thuộc vào mối quan hệ mà Anh Quốc sẽ duy trì với 27 nước còn lại.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20191015-dia-chinh-tri-nam-2020-qt