Tin Việt Nam – 01/10/2019
Tuyên án vụ xử VN Pharma
bán thuốc chữa ung thư giả
Tòa tại TP HCM tuyên án 12 bị cáo trong vụ án “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” tại Công ty VN Pharma.
Án tù nhiều năm được tuyên vào chiều hôm thứ Ba 1/10 sau phiên xử sơ thẩm lần 2 kéo dài kể từ hôm 24/09.
Cựu Chủ tịch VN Pharma, Nguyễn Minh Hùng, bị cho là chủ mưu nhận án tù 17 năm.
Cựu Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C Võ Mạnh Cường, bị cáo được cho là đồng chủ mưu lĩnh án 20 năm tù.
Các bị cáo khác nhận mức án từ 3 năm tù (cho hưởng án treo) đến 12 năm tù.
Tòa cũng cấm các bị cáo đảm nhiệm chức vụ hoặc làm các nghề liên quan đến y tế trong vòng 5 năm kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù.
Phiên xử chứng kiến tranh luận được mô tả là gay gắt giữa bên công tố với luật sư của các bị cáo cùng Cục Quản lý dược về một loại thuốc được nhập khẩu để chữa trị ung thư có tên H-Capita 500mg.
Hội đồng Xét xử cho rằng toàn bộ lô thuốc “bị giả nguồn gốc xuất xứ, tạp chất định danh không đạt tiêu chuẩn, hồ sơ thuốc bị làm giả…”, có đủ căn cứ xác định các bị cáo phạm tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.
Hội đồng Xét xử nhận định lô thuốc đã được nhập về Việt Nam và VN Pharma đã trúng thầu cung ứng thuốc cho bệnh viện nhưng được Cục Quản lý dược kịp thời phát hiện có vấn đề nên chưa bán ra. Tòa cũng cho rằng việc lô thuốc 9300 hộp chưa được ra thị trường là “trái ý muốn của các bị cáo”.
Các bị cáo được mô tả là “những người hiểu biết, có chức vụ nhưng đã buôn bán hàng giả để trục lợi”.
Vào tuần trước Viện kiểm sát không đồng ý khi Bộ Y tế Việt Nam cố chứng minh thuốc ung thư giả chỉ là thuốc ‘kém chất lượng’ sau khi Cục Quản lý dược gửi “công văn khẩn” tới Hội đồng Xét xử giải thích thuốc H-Capita 500mg là “kém chất lượng” tuy thừa nhận có “giả mạo về nguồn gốc xuất xứ”.
VN Pharma: Công an khởi tố vụ án Thiếu trách nhiệm ở Bộ Y tế
VN Pharma: phát nhanh, sụp cũng chóng
Em chồng Bộ trưởng Tiến có ghế ở VN Pharma
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến có ý kiến chính thức về vụ việc này hôm 20/9, khi Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra tại Cục Quản lý dược, Bộ Y tế liên quan việc cục này cấp phép cho 10 thuốc nhập khẩu từ ‘công ty ma’ Helix Canada .
Bà Kim Tiến đã nói với báo chí rằng vụ việc cần được xử “đúng người đúng tội, đúng sự việc, không oan sai và không bỏ sót tội”.
Tòa tuyên mức án cụ thể đối với 12 bị cáo như sau:
Võ Mạnh Cường (cựu giám đốc Công ty H&C): 20 năm tù
Nguyễn Minh Hùng (cựu tổng giám đốc VN Pharma): 17 năm tù
Nguyễn Trí Nhật (cựu phó tổng giám đốc VN Pharma): 12 năm tù
Ngô Anh Quốc (cựu phó tổng giám đốc VN Pharma): 11 năm tù (cộng bản án 5 năm tù của TAND cấp cao tại Hà Nội về tội đưa hối lộ, hình phạt tổng hợp với bị cáo Quốc là 16 năm tù)
Phạm Văn Thông (dược sĩ): 5 năm tù
Phan Cẩm Loan (cựu phó trưởng phòng xuất nhập khẩu VN Pharma): 7 năm tù
Bùi Ngọc Duy (cựu trưởng phòng nghiên cứu và phát triển VN Pharma): 6 năm tù
Phạm Anh Kiệt (cựu tổng giám đốc Công ty TNHH một thành viên Dược Sài Gòn): 3 năm tù
Hoàng Trúc Vy (cựu nhân viên phòng nghiên cứu và phát triển VN Pharma): 3 năm tù cho hưởng án treo
Nguyễn Trí Nhật (cựu phó tổng giám đốc VN Pharma): 12 năm tù
Phan Xuân Thiện (nguyên phó tổng giám đốc VN Pharma): 7 năm tù
Lê Vũ Phương (nguyên kế toán trưởng VN Pharma): 5 năm tù
Phạm Quỳnh Trang (nguyên nhân viên công ty H&C): 4 năm tù
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-49895369
Yêu cầu xử lý nghiêm các sai phạm
tại Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai
UBND tỉnh Quảng Nam vừa yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý nghiêm các sai phạm tại Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai.
Truyền thông trong nước loan tin vừa nói hôm 1/10 theo xác nhận của ông Đinh Văn Thu, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam rằng ông đã ký công văn yêu cầu xử lý kết luận thanh tra tại Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai.
Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu Chánh Thanh tra tỉnh chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức theo dõi báo cáo kết quả thực hiện các nội dung tại kết luận thanh tra và tham mưu UBND tỉnh xem xét xử lý các phát sinh.
Trước đó, Thanh tra tỉnh Quảng Nam đã chỉ ra hàng loạt sai phạm tại Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai, Quảng Nam. Cụ thể, việc sử dụng chi phí quản lý dự án và việc chấp hành luật kế toán và các chế độ, có nhiều khoản chi thanh toán không phù hợp, chứng từ không hợp lệ.
Theo Thanh tra tỉnh Quảng Nam, Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai không thực hiện nghĩa vụ ngân sách nhà nước theo quy định từ nguồn thu bán hồ sơ mời thầu, chưa thực hiện kê khai, nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường từ việc bán cát tận thu.
Ngoài ra, Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai còn có các sai phạm liên quan đến nghiệm thu rà phá bom mìn, vật nổ với tổng số tiền sai phạm gần 18,5 tỉ đồng; Sai phạm về dự án phòng, chống lụt bão, đường cứu hộ, cứu nạn huyện Núi Thành và TP Tam Kỳ, Quảng Nam.
Thanh tra tỉnh Quảng Nam cho rằng, với những sai phạm trên, công tác quản lý về đầu tư xây dựng cơ bản tại Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai rất lỏng lẻo, chưa tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng cơ bản.
Hàng loạt quan chức Petrolimex bị xem xét kỷ luật
Ủy ban Kiểm tra trung ương xác định 5 người nguyên là lãnh đạo Ban thường vụ Đảng ủy Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) phải chịu trách nhiệm về việc gây thiệt hại lớn tiền và tài sản của Nhà nước.
Theo truyền thông trong nước đăng tải vào ngày 1 tháng 10, từ ngày 25 đến 27/9, Ủy ban Kiểm tra trung ương đã họp kỳ 39 và xác định Ban thường vụ Đảng ủy Petrolimex đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để tập đoàn có nhiều vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác cán bộ; trong quản lý, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn, tài sản; hoạt động kinh doanh xăng dầu; cổ phần hóa, tái cơ cấu, thoái vốn nhà nước và thực hiện một số dự án đầu tư xây dựng, gây hậu quả nghiêm trọng, thiệt hại lớn tiền và tài sản của Nhà nước.
5 người bị xem xét kỷ luật là các ông: Bùi Ngọc Bảo, nguyên Ủy viên Ban thường vụ Đảng ủy khối doanh nghiệp trung ương, nguyên bí thư Đảng ủy, nguyên chủ tịch HĐQT, nguyên tổng giám đốc chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn; Trần Văn Thịnh, nguyên phó bí thư Đảng ủy, nguyên ủy viên HĐQT, nguyên tổng giám đốc; Trần Minh Hải, phó bí thư thường trực Đảng ủy; Nguyễn Thanh Sơn, ủy viên Ban thường vụ Đảng ủy, ủy viên HĐQT; Nguyễn Quang Tuấn, nguyên Đảng ủy viên, nguyên bí thư chi bộ, nguyên chủ tịch kiêm giám đốc Công ty Petrolimex Singapore, cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của Ban thường vụ Đảng ủy tập đoàn.
Trong đó, ông Bùi Ngọc Bảo chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban thường vụ Đảng ủy tập đoàn. Ông Bảo đã rời vị trí Chủ tịch HĐQT Petrolimex và nghỉ hưu theo chế độ vào ngày 1/5/2018.
Sun Group ‘khiếu nại’ về loạt bài của báo Phụ Nữ
Tập đoàn tư nhân Sun Group và Sở Thông tin Truyền thông Đà Nẵng gửi khiếu nại lên Bộ Thông tin Truyền thông về loạt bài của báo Phụ Nữ Thành phố Hồ Chí Minh.
Báo Phụ Nữ, Sun Group và ‘tự do báo chí’ ở Việt Nam
BBC được biết Sun Group đã có đơn gửi lên Bộ khiếu nại báo Phụ Nữ “thông tin sai sự thật” về doanh nghiệp, kèm theo 255 trang tài liệu.
Ngoài ra, Sở Thông tin Truyền thông Đà Nẵng cũng khiếu nại lên Bộ, cho rằng báo Phụ Nữ vi phạm luật báo chí.
Trong loạt bài điều tra của báo Phụ Nữ TPHCM có bài phỏng vấn kiến trúc sư Hồ Duy Diệm, người nói việc Đà Nẵng giao địa danh Bà Nà cho Sun Group là “sai hoàn toàn”.
Báo chỉ trích Sun Group ở Tam Đảo
Loạt bài của báo Phụ Nữ TPHCM dành nhiều trang cho dự án Tam Đảo II của Sun Group.
Một bài ký tên Tổng Biên Tập, bà Ái Mỹ, có tựa “Ai đã đem di huấn Bác Hồ đổ biển?”
Bài này viết: “Những cánh rừng ở Tam Đảo II được xếp vào loại rừng giàu (tự nhiên) theo cách phân loại lâm sinh. Hơn 300 héc-ta của vùng dự án du lịch sinh thái của Tập đoàn Sun Group lại thuộc khu vực giàu có về đa dạng sinh học.
Ai sẽ phải trả lời trước di huấn của Người để lại, là nhân dân, là chính quyền hay những “ông trời” ngay giữa hạ giới?”
Một bài khác nói rằng tờ báo được đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng (tỉnh Bến Tre) ủng hộ khi theo dõi loạt bài liên quan tới việc “danh thắng Tây Thiên có nguy cơ bị sụp đổ bởi dự án Tam Đảo II”.
Báo Phụ Nữ cũng đăng bài than phiền: “Tam Đảo II là dự án do một tập đoàn tư nhân – cụ thể là Sun Group – thực hiện, không phải dự án thuộc danh mục bí mật Nhà nước.”
“Thế nhưng, việc tiếp cận ĐTM – một báo cáo mà lẽ ra phải được công khai – còn khó hơn cả việc tìm đường vào trong lõi rừng quốc gia.”
Bà Nà ‘bị phá’
Trong bài đăng ngày 30/9, báo Phụ Nữ phỏng vấn kiến trúc sư Hồ Duy Diệm – Phó chủ tịch thường trực Hội đồng Quản trị về bảo vệ pháp lý và môi trường, thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam.
Ông Diệm nói: “Tại Bà Nà, họ san bằng đỉnh núi, xây bát nháo loạn lên, giờ lên đó làm chi thấy sương mù, khí hậu ôn đới nữa mà phải dùng cả quạt hơi nước để chống nóng; cả khu vực này gọi chính xác là Bà Nà chợ búa chứ chẳng phải khu nghỉ dưỡng.”
Một bài khác nói: “Người dân mô tả Bà Nà là “nhượng địa”, khi được nghe công bố, chính quyền Đà Nẵng giao cho Sun Group quản lý con đường lên Bà Nà.”
Tiếng nói ủng hộ Sun Group
Trên Facebook cũng xuất hiện các bài bày tỏ ủng hộ Sun Group.
Ông Phạm Dương Ngọc nhận định: “Các tập đoàn lớn như Vingroup, Sungroup, FLC, Flamingo… thực sự đã đánh thức “vẻ đẹp tiềm ẩn” của đất nước. Họ kiếm được rất nhiều tiền, nhưng họ đã đổ vào dải đất tiềm ẩn này có lẽ cũng đã đến trăm tỷ đô la.
Chúng ta, cần nhìn nhận vấn đề một cách thấu đáo, công tâm, đừng để biến thành một con cừu bị dắt mũi một cách ngu dốt.”
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-49856452
Luật sư nhân quyền bị chặnkhi đi gặp
phái đoàn Quốc Vụ Khanh của Đức TPHCM
Ông Đặng Đình Mạnh, luật sư thường nhận bào chữa cho các bị cáo trong những vụ án liên quan đến chính trị, nhân quyền bị một số người mặc thường phục cố ý ngăn không cho ra khỏi nhà để gặp phái đoàn của Quốc Vụ Khanh về Tư pháp Cộng hòa liên bang Đức đang làm việc tại TPHCM vào trưa ngày 30 tháng 9 năm 2019.
Luật sư Mạnh xác nhận thông tin này với phóng viên Đài Á Châu Tự Do vào trưa ngày 1 tháng 10 và cho biết đây là lần đầu ông bị như vậy.
“Có một số anh em họ mặc thường phục, họ đến họ nói là muốn được tôi tiếp và tôi mới nói nếu như vậy thì mời lên văn phòng làm việc. Họ nói không, họ muốn được tôi tiếp ở nhà. Họ ngồi đó cho đến quá buổi trưa thì họ về. Nôm na là tôi không ra khỏi nhà được!”
Theo vị luật sư thuộc đoàn luật sư thành phố Hồ Chí Minh thì ông có hỏi nguyên do cũng như những người này là ai nhưng không được hồi đáp thỏa đáng.
Luật sư Đặng Đình Mạnh phán đoán rằng, có ai đó không muốn ông dự họp để có thể cung cấp những thông tin, quan điểm, cách nhìn của ông và sẽ không tốt đối với chính quyền.
Luật sư Lê Công Định, một luật sư chuyên về thương mại, nhân quyền từng bị công an Việt Nam bỏ tù vì những việc làm của mình tiết lộ có 5 luật sư được mời để cung cấp cái nhìn bao quát về hệ thống luật pháp của Việt Nam cho phái đoàn.
Duy chỉ có ông Mạnh là bị ngăn chặn mặc dù theo luật sư Định phía Đức đã kịp thời lên tiếng phản đối với Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Đài Á Châu Tự Do đã liên hệ với Đại sứ quán Đức ở Hà Nội để xác định thông tin này và chưa nhận được phản hồi
Luật sư Đặng Đình Mạnh nhận xét về hệ thống luật pháp Việt Nam trong những năm vừa qua như sau:
“Với tôi có 2 vấn đề cần lưu ý đó là, thứ nhất là về mặt thể chế luật pháp thì những quy định ra sau này dường như là tiến bộ hơn rất nhiều. Nó gần như là tiệm cận với luật pháp của nhiều quốc gia trên thế giới.
Điều này rất là tốt, một phần cũng là do những hiệp ước mà Việt Nam ký với những quốc gia khác. Do ký như vậy nên mình (Việt Nam – PV) buộc phải sửa luật để phù hợp với cách chơi của họ, nên đó là điều tích cực.
Tuy nhiên điều tích cực đó chỉ thể hiện trên mặt thừa hành luật pháp thôi, tuy nhiên thực tế hiện nay việc thừa hành luật pháp không phải do những người soạn thảo mà do những người cũ.
Những người cũ này họ làm nên họ vẫn giữ nếp, quan điểm theo cách cũ. Cách cũ là cái mà mình mong phải được sửa đổi.”
Ngay trong ngày 30-9 và 1-10-2019, nhiều nhà hoạt động nhân quyền ở Hà Nội và Sài Gòn cũng bị lực lượng an ninh ngăn chặn, theo dõi do trùng với kỷ niệm 70 năm Quốc khánh nước CHND Trung Hoa.
Giới xã hội dân sự ở Hà Nội cáo buộc
‘bị canh nhà’ nhân Quốc khánh Trung Quốc
An ninh tăng cường canh gác quanh nhà những người hoạt động xã hội và blogger ở Việt Nam nhân dịp quốc khánh Trung Quốc, ngày 1 tháng 10.
Hôm 1/10, một số blogger cáo buộc trên mạng xã hội rằng họ bị an ninh viên, công an phường và những người mặc thường phục canh nhà từ sáng sớm, khiến mọi hoạt động bị gián đoạn.
Bà Trần Thị Thảo, giáo viên nghỉ hưu ở Hà Nội, nói với RFA:
“Hiện tại tôi đang chờ họ rút đi để đi chợ chiều mua thức ăn vì họ canh nhà hai ngày nay rồi.”
“Từ 5 năm nay, tôi bị canh có đến cả trăm lần rồi, vì vậy cũng quen, tôi thấy không có gì khác cả vì lực lượng canh tôi vẫn gồm: an ninh viên, công an phường (mặc thường phục ), dân phòng, hội phụ nữ…. Nói chung là thái độ của họ vẫn không thay đổi gì. Họ sẵn sàng thu điện thoại, sẵn sàng chửi tục, sẵn sàng bắt về đồn nếu tôi làm căng với chúng.”
“Sáng nay, khi tôi xuống cầu thang định đi chợ thì họ ngăn lại nên tôi đành quay về. Vì nếu tôi cố tình đi là họ kiên quyết không cho đi, tức quá thì cự cải giở lý lẽ ra nhưng họ quá đông và trẻ khỏe nên tôi phải quay về.”
Bà Thảo cho biết, vào dịp Thượng đỉnh vào tháng 11/2017, bà cũng bị canh giữ liên tục suốt 5 ngày.
Ngoài bà Trần Thị Thảo, một người khác là cô giáo Đào Thu phát Facebook live trên trang cá nhân cho thấy cảnh bà bị ít nhất ba an ninh viên chặn trước cửa nhà, không cho đi dạy học vào sáng hôm 1/10.
Dường như các hoạt động canh nhà giới blogger, xã hội dân sự hôm 1/10 chỉ xảy ra tại Hà Nội, không thấy có ghi nhận tình trạng tương tự tại TP.Hồ Chí Minh.
Việc an ninh canh nhà các hoạt động canh nhà giới hoạt động, blogger, trí thức bất đồng, cựu tù nhân lương tâm… tại TP.Hồ Chí Minh và Hà Nội thường xảy ra vào các dịp lễ, ngày kỷ niệm cuộc chiến biên giới phía Bắc, hải chiến Hoàng Sa, Gạc Ma, hoặc những ngày có biểu tình chống Trung Quốc, biểu tình vì môi trường. Chính quyền chưa bao giờ thừa nhận việc cho người canh nhà những người trong diện nêu trên vào các dịp “nhạy cảm”.
Trong suốt 3 tháng qua, quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc có những căng thẳng sau khi Trung Quốc điều tàu vào vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, khác với những lần Trung Quốc xâm phạm vùng biển Việt Nam trước kia, lần này không có cuộc những cuộc biểu tình lớn nổ ra ở các thành phố lớn, mà chỉ có một vài cuộc biểu tình nhỏ lẻ ở thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh.
Ăn chặn tiền từ thiện: Chuyện không lạ ở Việt Nam!
Diễm Thi, RFA
Ăn chặn từ thiện – không mới
Dư luận Việt Nam bày tỏ bất bình trước tin cán bộ Trung tâm nuôi dưỡng người già và trẻ tàn tật Hà Nội tuồn hàng do các đoàn từ thiện tặng cho trung tâm nhân dịp Trung thu, ra bên ngoài khi trời tối và bị phóng viên ghi lại, phản ánh trên báo chí. Có 12 người liên quan vụ tuồn hàng ra ngoài, trong đó có 8 cán bộ của trung tâm.
Lên tiếng với báo chí trong nước, ông Đỗ Đức Hồng, Giám đốc Trung tâm nuôi dưỡng người già và trẻ tàn tật khỏa lấp rằng, việc tuồn ra hàng rào như thế là hoàn toàn vi phạm quy định của ngành và đạo đức nghề nghiệp, nhưng đây chỉ là chuyện “bột phát” của một số cá nhân chứ xưa nay không có chuyện như vậy tại trung tâm này.
Khi sự vụ bị phanh phui và dư luận xã hội phản đối mạnh mẽ về hành vi của các cán bộ Trung tâm thì Chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung đã lên tiếng yêu cầu thanh tra thành phố làm rõ thông tin trên và xử lý nghiêm nếu phát hiện vi phạm.
Ông Phạm Chí Dũng, người từng tham gia tổ chức những buổi phát quà từ thiện cho người nghèo vùng sâu vùng xa nói với RFA rằng ông không lạ gì chuyện ăn chặn quà từ thiện. Ông đưa dẫn chứng cụ thể:
“Điều đó không có gì lạ. Đặc biệt là có một chương trình viện trợ của nước ngoài đưa xuống cho các cơ sở ở địa phương gọi là chương trình 135, tức là theo quyết định 135, nhưng tôi đã gặp một chuyên gia nước ngoài và chính ông ta nói rằng nên gọi chương trình đó là chương trình 531.
Tôi bật ngửa hỏi tại sao, ông ta nói là dòng tiền từ cấp trung ương phân tới người dân sẽ qua giai đoạn cấp trung ương, cấp địa phương, cấp xã phường rồi mới tới tay người dân, thì ở trên ăn 5, khâu trung gian ăn 3, tới người dân chỉ còn có 1 mà thôi. Điều đó cho thấy tỷ lệ “ăn uống” trong chương trình từ thiện là rất lớn.”
Chương trình 135 là chương trình phát triển kinh tế xã hội tại các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi, là một trong các chương trình xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam do Nhà nước Việt Nam triển khai từ năm 1998.
Ông Phạm Chí Dũng đưa thêm một trường hợp từ năm 2009, Thụy Điển phát hiện một chương trình ODA của nước này cho một xã ở Hà Tĩnh đã bị thâm lạm tới 40%. Ngay sau đó, Thụy Điển, Đan Mạch và một số nước khác đã cắt hoặc giảm viện trợ ODA cho Việt Nam tới nay.
Tháng 6 vừa qua, Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Bình – ông Nguyễn Trường Sơn – cũng cho biết, Thanh tra Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Bình phát hiện một số cán bộ sở này làm giả hồ sơ, chứng từ, thanh toán khống nhằm biển thủ hơn một tỷ đồng từ nguồn ngân sách chi thường xuyên cho Quỹ hỗ trợ trẻ em.
Thời điểm đó, Tiến sĩ Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội nói với RFA rằng bà không lấy làm ngạc nhiên:
“Thông tin này thì cũng không đáng ngạc nhiên lắm vì thực ra trước đây cũng có một vài vụ về chuyện biển thủ tiền như tiền hỗ trợ cho người nghèo, tiền hỗ trợ cho người khuyết tật ở chỗ này chỗ kia…”
Còn bà Nguyễn Mỹ Hạnh, người sáng lập Hội từ thiện “Bác Ái” xác nhận thông tin chính quyền địa phương ăn chặn tiền, quà từ thiện là có, thậm chí lấy luôn hàng từ thiện như bà từng bị:
“Cách đây hơn 3 năm, vùng núi phía Bắc bị nạn rét, chị quyên góp (áo ấm) gửi về cho trẻ em nơi này, nhưng thùng hàng cứu trợ đó bị chặn lại ở cảng Hải Phòng. Cơ quan chức năng trả lời là thùng hàng đó đã bị bể nên không thể đưa người dân vùng núi được. Sau đó mình hỏi hoài nhưng họ không trả lời nữa. Vậy thùng đồ đó hiện đang ở đâu không ai biết.”
Bà nói thêm rằng nếu gửi trực tiếp tới dân thì không bao giờ tới tay người nhận, mà thông qua chính quyền địa phương thì bao giờ cũng bị chặn lại. Chính quyền ăn trước, ăn đầu ăn đuôi, còn lại thì mới tới người dân. Mà dân thì cũng chia ra hai loại, bà con thân thuộc của nhân viên công quyền được chia trước, phần còn lại mới tới những người dân đói khổ thực sự.
Ăn bao nhiêu phần trăm?
Hôm 27/9, đoàn công tác của Sở Lao động Thương binh và Xã hội do Phó giám đốc Hoàng Thành Thái dẫn đầu đã làm việc với Trung tâm nuôi dưỡng người già và trẻ tàn tật Hà Nội. Ông Thái cho hay Sở sẽ kiểm điểm rút kinh nghiệm, đồng thời thiết lập hệ thống giám sát ở các trung tâm, xây dựng quy trình tiếp nhận, quản lý, sử dụng hàng hóa từ thiện. Với Trung tâm nuôi dưỡng người già và trẻ tàn tật, Sở yêu cầu xử lý đúng người, không bao che, dung túng để làm gương cho cán bộ, nhân viên khác.
Như vậy chuyện các cấp chính quyền ăn chặn hàng, tiền cứu trợ là có thật, nhưng ăn với tỷ lệ bao nhiêu phần trăm rất khó biết vì đó là những khoản chi không chứng từ. Ông Phạm Chí Dũng khẳng định chuyện ăn chặn như thế này là một hình thức tham nhũng, và hiếm có trường hợp nào “thoát” bị ăn chặn, chỉ có tỷ lệ phần trăm là khác thôi:
“Tình hình từ thiện ở trong nước do người Việt ở nước ngoài gửi về thì cũng bị các xã phường, địa phương thâm lạm rất nhiều. Hiếm có trường hợp nào không tham nhũng.
Đa số những người đi làm từ thiện trực tiếp đều phải dành một phần quà lớn cho chính quyền địa phương là 50%. Nếu là tiền từ thiện chuyển giao cho địa phương để địa phương chuyển đến người dân thì thậm chí có thể mất đến 70%. Điều đó có thể nói là khủng khiếp.”
Bà Mỹ Hạnh cũng đưa ra con số tương tự. Bà nói:
“Quà từ thiện hay viện trợ từ nước ngoài gửi về trong nước thì không bao giờ đến được tay người dân. Chị dám chắc như vậy, cho nên khi làm từ thiện ở Việt Nam thì chị phải qua dòng Chúa cứu thế. Khi trao được đến tận tay người dân thì phải chia hết khoảng một nửa cho chính quyền địa phương.”
Tuy bị ăn chặn như vậy nhưng bà Hạnh cũng cảm thấy hạnh phúc khi trong nhóm từ thiện thường có cả bác sĩ, nên mỗi chuyến đi từ thiện, ngoài việc trao quà tặng, nhóm của bà còn khám sức khỏe, cắt tóc, cắt móng tay chân, tắm rửa cho trẻ con. Bà đi khắp nơi từ viện dưỡng lão, trẻ cô nhi, trại trẻ tàn tật, viện tâm thần nam, nữ cho đến cả trại phong cùi để giúp họ.
Tại phiên họp cho ý kiến về báo cáo giám sát việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế giai đoạn 2009-2012 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sáng 11/9/2013, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (lúc bấy giờ) phát biểu rằng: “Tôi càng đi càng thấy buồn, ăn của dân không từ một cái gì.”
Đã 6 năm trôi qua, câu nói của bà Doan vẫn đúng, mà đúng với cả người già và trẻ tàn tật tại một trung tâm thuộc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Hà Nội. Thật xót xa!
Thi THPT quốc gia trên máy tính
có hạn chế được gian lận thi cử?
Có hạn chế gian lận?
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDDT) đề xuất việc thi trên máy tính sẽ được triển khai giai đoạn 2021 – 2025 và trong giai đoạn này Bộ GDDT sẽ tổ chức thi trên máy tính để từng bước áp dụng cho phù hợp với thực tiễn điều kiện kinh tế, xã hội của Việt Nam. Theo đó, thay vì thi 1 đợt trên giấy như hiện nay thì kỳ thi THPT quốc gia sẽ được tổ chức thi thành nhiều đợt trên máy tính ở các trung tâm khảo thí độc lập và lấy kết quả đợt thi cao nhất để xét công nhận tốt nghiệp THPT và các trường đại học, cao đẳng dùng kết quả này để xét tuyển sinh nếu có nhu cầu.
Với nhiều vấn đề tiêu cực trong ngành giáo dục xảy ra trong thời gian qua như chạy điểm, sửa điểm, nâng điểm tại Hòa Bình, Sơn La…hay việc mua bằng cấp, lộ đề thi và nhiều sai phạm khác trong ngành giáo dục bị phanh phui, dư luận xã hội đặc vấn đề rằng liệu việc thay đổi này có hạn chế được những vấn đề tiêu cực trong ngành giáo dục không hay lại là một đề xuất để hợp thức hóa việc “tiêu” tiền ngân sách?
Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng việc đổi phương thức thi trên máy tính được xem là khả thi khi học sinh ở tất cả mọi vùng miền đều được cập nhật tin học do đó thi trên máy tính sẽ không khó khăn. Tuy nhiên, vấn đề còn lại là sẽ tổ chức kiểm soát thi cử như thế nào cho phù hợp.
Tiến sĩ Nguyễn Trường Tùng chủ tịch hội đồng Quản trị trường Đại học FPT trả lời với báo Dân Trí hôm 29/9/2019 khẳng định rằng, giải pháp thi trên máy tính cũng không thể khẳng định được sẽ hạn chế tiêu cực vì mỗi phương án đưa ra sẽ có người nghĩ cách để “lách luật” tìm kiếm kẽ hở trong đó.
Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng, giáo sư danh dự tại trường đại học ở Bỉ, chuyên gia giáo dục Việt Nam và hiện là cố vấn cấp cao Đại Học Duy Tân ở Đà Nẵng nhận định rằng, ông không tin ở máy móc.
“Hiện nay việc tiêu cực tại Việt Nam nó xuất phát từ cái tư duy của những người đặc biệt là giới lãnh đạo. Bởi vì họ chưa học được cái tôn trọng học vấn và cũng chưa có ý thức được việc học đàng hoàng tử tế cho xã hội, không những cho đất nước mà cho chính con cháu, gia đình mình mà họ nghĩ quan trọng là bằng cấp. Điều quan trọng là hiểu biết, kỹ năng để đóng vai trò tích cực trong xã hội. Nếu dùng máy tính để chống thì đâu có gì thay đổi vì tư duy nó như thế rồi thì cho dù dùng máy tính nó cũng thay đổi được gì đâu.”
Riêng thầy giáo Đỗ Việt Khoa từ Hà Nội khẳng định với chúng tôi rằng, cho dù thi bất cứ bằng phương thức nào thì vấn đề tiêu cực tại Việt Nam không thể giảm được, không thể chống và không thể ngăn vì nó đã ăn sâu vào bản chất.
“Đó là bản chất của một xã hội mà quan chức đều gian dối, bằng cấp bỏ tiền ra mua bằng thật nhưng chất lượng giả, nhiều nhà giáo, trường học sẵn sàng bán bằng thật cho những người đó như trường hợp tại trường Đông Đô ở Hà Nội nên bây giờ tìm giải pháp nào để chấm dứt vĩnh viễn, trong sạch tuyệt đối ngành giáo dục thì nó khó lắm, xã hội hiện nay gần như bất lực, phải có sự thay đổi toàn diện, từ bộ máy quan chức cho đến đạo đức mà nếu thay đổi được như thế thì nó là cuộc cách mạng rồi.”
Giáo sư Phạm Minh Hoàng, người từng là giảng viên môn Toán học ứng dụng tại Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh nhận định;
“Chủ trương của tôi tất cả là do con người hết, nguồn máy có trong sạch hay không cũng là do con người mà thôi chứ không phải do máy. Tôi rất nghi ngờ về quyết định này, vì nếu để máy chấm thi thì nó hoàn toàn sẽ đúng nhưng khi có điểm thì phải nhập điểm thì cũng do con người nhập vô. Chúng ta đều biết là cuộc thi THPT 2018 thì nó sai ở rất nhiều khâu nhưng tôi đánh giá ở khâu nhập điểm, người thư ký ngồi nhập điểm để gửi cho thí sinh hoặc dán thì cái đó rất là quan trọng tại vì nếu họ nhận tiền thì họ chỉ sửa điểm thi là xong. Quan điểm của tôi tất cả cũng do con người làm ra cả, nếu con người đã không trong sạch thì cho dù là cái máy gì đi nữa thì nó cũng không trong sạch.”
Hạ tầng kỹ thuật đủ đáp ứng?
Việc tổ chức thi trên máy tính được chia thành nhiều đợt thi khác nhau và dự kiến sẽ phải chuẩn bị một số lượng máy tính khổng lồ để phục vụ các kỳ thi. Đối với kỳ thi THPT quốc gia hàng năm có khoảng gần 1 triệu thí sinh đăng ký dự thi, dư luận xã hội quan tâm lo ngại về kỹ thuật, máy móc thiết bị có đủ để đáp ứng số lượng thí sinh khổng lồ mỗi năm hay không.
Nhiều mối lo ngại được đặc ra trong đó có việc, khả năng để lọt đề thi, lộ đề thi ra bên ngoài là chuyện có thể xảy ra bởi trên hệ thống máy tính mọi thao tác liên kết, chia sẻ đều rất dễ dàng.
Giáo sư Phạm Minh Hoàng nhận định về vấn đề này rằng:
“…Tôi tin tưởng rằng vấn đề kỹ thuật tại Việt Nam nó được giải quyết rất là dễ, hiện nay những lập trình viên họ có thể làm những việc sai khiến máy móc làm những việc rất là hiệu quả thay cho con người, nhưng người lập trình viên cũng chỉ là con người thôi. Một khi có sự can thiệp của con người thì yếu tố con người vẫn là cần thiết, chỉ cần một khâu trong tất cả các khâu không trong sạch thì cũng chết.”
Thầy giáo Đỗ Việt Khoa cũng khẳng định, việc thi cử trên máy tính là xu hướng của thế giới nhưng tại Việt Nam việc thực hiện được hay không còn phụ thuộc nhiều yếu tố, nhiều khó khăn nên nếu Bộ cân nhắc chưa thể thực hiện nổi, thì không nên làm.
“…vì hiện nay việc thi bằng lái xe trên máy tính nó cũng có nguồn đề sẵn rồi và kiến thức thì nó có thể công khai được nhưng thi văn hóa mà công khai được tất cả đề lên thì nó lại lộ đề, mà nếu không công khai cũng không được vì thi xong học sinh cũng truyền được nhau toàn bộ đề ra ngoài, nguồn đề ở đâu nên tôi cho rằng rất là khó và chưa thể tiến hành được vì nó rất phức tạp.”
Đồng thời, thầy Khoa còn nhấn mạnh rằng cho dù bất luận như thế nào, tinh vi ra sao thì những việc tiêu cực chắc chắn vẫn xảy ra, không những ở việc thi mà ngay cả việc các quan chức cũng tìm cách này hay cách khác để tác động để chạy điểm, sửa điểm, nâng điểm.
Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng chia sẻ về quan điểm của mình rằng, để hạn chế tiêu cực, điều quan trọng nhất là làm cho tư duy con người và nhất là giới lãnh đạo thay đổi. Thêm nữa, theo Giáo sư Hưng, thì phải làm cho giá trị xã hội trở lại nề nếp, đạo lý của con người trở lại ngự trị chứ không phải vì đồng tiền. Và, ông nhấn mạnh: đây là sự thay đổi rất sâu đậm trong thể chế.
“…Qua thời gian bao nhiêu cố gắng, cải tổ, thay đổi hệ thống thi nhưng cái tiêu cực ngày càng nhiều, càng trầm trọng tại khu vực miền Bắc, miền cao. Tôi thấy vấn đề này thuộc về thể chế, tư duy xã hội, mà thể chế chịu trách nhiệm chính của toàn bộ vấn đề hiện nay. Vấn đề này nếu bộ máy của Bộ GD không thay đổi, không có gì đổi mới thì ngay cả các câu hỏi qua máy tính hay trực tiếp trên bảng thì nó cũng thay đổi nhiều đâu.”
‘Tín dụng đen’ – Bẫy nợ trên mạng
Dễ rước nợ
Mượn nợ thông qua các trang web và các ứng dụng (app) trực tuyến đang trở thành một loại ‘bẫy nợ’ cho nhiều người dân Việt Nam hiện nay.
Theo các quảng cáo được đăng tải, thủ tục mượn nợ diễn ra chưa đến 30 giây. Người dùng không cần chứng minh tài chính mà chỉ cần chụp hình chứng minh nhân dân sau đó tiền sẽ được chuyển thẳng vào tài khoản.
Vay 20 đưa chỉ còn 15 triệu thôi, thường thường chỉ cần chứng minh nhân dân, khi nào vay cái gì lớn mới cần thế chấp, tùy theo số tiền mà mình vay, có gì thế đó. – Người cho vay
Không dừng lại ở đó, trong các ứng dụng vay tiền hiện nay, khi đăng ký vay tiền, màn hình sẽ hiện lên yêu cầu cho phép truy cập danh bạ, hình ảnh và vị trí, như vậy có thể giúp tăng tỉ lệ hồ sơ được duyệt lên tới 99%. Vì thế những người đang cần gấp dòng tiền sẽ không ngần ngại đồng ý, nhưng phần đông họ không hề biết rằng khi họ không thanh toán kịp thời hạn, bên cho vay sẽ vào liên lạc với người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, những người có tên trong danh bạ điện thoại người vay tiền để đòi nợ, thậm chí quy chụp người vay tiền là lừa đảo và dọa tung hình ảnh lên mạng xã hội.
Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do, Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam – BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – Tiền tệ Quốc gia, nhận định:
“Mỗi một nền tảng công nghệ mới đều đem lại hai mặt. Mặt tích cực là nó đem lại phương thức giao dịch mới, tiêu chuẩn mới giữa người cho vay hay nhà đầu tư và người đi vay tiền mà không cần qua định chế trung gian. Nó giúp tiết kiệm thời gian chi phí, nó đáp ứng nhu cầu của một số người dân và doanh nghiệp nhỏ khi có nhu cầu vay vốn, vay tiền nóng mà không có tài sản thế chấp. Thế nhưng cũng có rủi ro là nếu phát triển nhanh mà không có hành lang pháp lý kịp thời thì có thể xảy ra tranh chấp giữa các bên và rủi ro về công nghệ có thể bị hack, bị đánh sập, làm mất tiền cũng như có thể mất cả công ty. Cuối cùng là nó cũng có thể gây xáo trộn xã hội nếu những rủi ro đó xảy ra.”
Còn theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính và ngân hàng lại cho rằng:
“Chính công ty cung cấp ứng dụng công nghệ thông tin không những là người chấp nối mà cũng có thể là người cho vay. Và rất nhiều người cho vay đó là biến tướng của tín dụng đen, tức là loại cho vay lãi suất rất cao và lãi suất cắt cổ. Bên cạnh đó cũng là hình thức chiếm đoạt tài sản trá hình, tức là họ cho vay trên danh nghĩa với lãi suất hạ, nhưng cộng tất cả các chi phí thì lãi suất có thể lên đến 400%, 500%, thậm chí 700%, 800%, trên cơ sở 1 năm.”
Chúng tôi có liên lạc với một người từng tham gia trong nhóm ‘cho vay nóng’ tại thành phố Hồ Chí Minh và được cho biết thủ tục vay hiện hành:
“Vay 20 đưa chỉ còn 15 triệu thôi, thường thường chỉ cần chứng minh nhân dân, khi nào vay cái gì lớn mới cần thế chấp, tùy theo số tiền mà mình vay, có gì thế đó.”
Vẫn theo lời người từng vay tiền này thì nếu tới hạn mà người vay chưa thanh toán hết số nợ thì vật thế chấp sẽ thuộc về người cho vay.
Tìm hiểu thêm những quy định pháp luật đối với việc cho vay nặng lãi, đài RFA có trao đổi với Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Luật gia Việt Nam và được ông cho biết về tội cho vay nặng lãi theo Bộ luật Dân sự được xác định như sau:
“Mức trần lãi suất cho vay, mức lãi suất do các bên thỏa thuận nhưng không vượt quá 20%/năm tiền vay đó. Trường hợp thỏa thuận quá giới hạn cũng không vượt quá 20% khoản tiền được vay, mức vượt quá không có hiệu lực. Trường hợp các bên có thỏa thuận trả lãi nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp bằng lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn đến thời điểm trả nợ.”
Khó áp chế các đối tượng cho vay
Thống kê cho thấy có khoảng 170 vụ lừa đảo, lạm dụng liên quan đến huy động vốn lãi suất cao với số tiền chiếm đoạt hàng nghìn tỉ đồng. Tuy nhiên, để bắt giữ hết những đối tượng này không phải là điều dễ dàng, như lời Luật sư Nguyễn Văn Hậu:
“Các đối tượng thường ngụy trang hành vi cho vay nặng lãi bằng các hợp đồng biến tướng để lách luật, trốn tránh sự thu thập chứng cứ của cơ quan có thẩm quyền.”
Còn theo Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, mặc dù chính phủ Việt Nam và Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã rất cố gắng, nhưng theo ông có lẽ việc diệt trừ tín dụng đen vào thời điểm này là điều không thể. Tuy nhiên, ông vẫn đưa ra đề xuất để giúp kiểm soát tình hình:
Chính quyền nên tăng cường những bộ phận, đơn vị kinh tế từ trước đến giờ hỗ trợ các vấn đề cho người dân nghèo vay chẳng hạn như quỹ tín dụng nhân dân, quỹ tiết kiện nhân dân rồi tăng cường hoạt động các quỹ bảo lãnh tín dụng. – TS. Nguyễn Trí Hiếu
“Việt Nam cần những quy định pháp luật về vấn đề hoạt động của các cơ quan Fintech (công nghệ tài chính), các công ty Fintech vấn đề cho vay ngoài ngân hàng ngoài các tổ chức tài chính theo các hình thức Peer to Peer (cho vay ngang hàng trực tuyến). Đồng thời chính quyền nên tăng cường những bộ phận, đơn vị kinh tế từ trước đến giờ hỗ trợ các vấn đề cho người dân nghèo vay chẳng hạn như quỹ tín dụng nhân dân, quỹ tiết kiện nhân dân rồi tăng cường hoạt động các quỹ bảo lãnh tín dụng thì đó là cái chính phủ Việt Nam phải làm ngay và làm một cách mạnh mẽ.
Dưới góc nhìn cá nhân, Tiến Sĩ Cấn Văn Lực bày tỏ hy vọng:
“Chính phủ Việt Nam cũng đã nhận thấy cái ưu và nhược điểm của công nghệ tài chính (Fintech) nói chung và cho vay ngang hàng nói riêng, và cũng đã yêu cầu Ngân Hàng Nhà Nước hoàn thiện hành lang pháp lý để quản lý các công ty Fintech cũng như cho vay ngang hàng. Tôi hy vọng thời gian tới chắc là không lâu, chắc là quý 2 năm 2019, hành lang pháp lý để quản lý các công ty Fintech cũng như cho vay ngang hàng sẽ được ban hành.”
Hiện tại, theo pháp luật hiện hành, việc cho vay nặng lãi sẽ bị truy cứu hình sự khi hội đủ 2 điều sau đây theo lời Luật sư Nguyễn Văn Hậu:
“Theo điều 210 quy định của Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 quy định cho vay nặng lãi như sau: người nào giao dịch dân sự cho vay gấp 5 lần mức lãi suất cao nhất của Bộ luật Dân sự hoặc thu lợi bất chính 30-100 triệu đồng hoặc sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hành vi này hoặc bị kết án tội này mà chưa được xóa án tích thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm. Nếu số tiền thu lợi bất chính 100 triệu trở lên thì phạt tiền 200 triệu đến 1 tỉ và phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm, người phạm tội có thể bị phạt từ 30-100 triệu đồng và sẽ bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề và làm những công việc nhất định từ 1-5 năm.”
Dù với mức phạt như vậy, nhưng tình trạng ‘tín dụng đen’ vẫn đang lan tràn mạnh mẽ. Do đó, nhiều chuyên gia kinh tế, ngân hàng bày tỏ hy vọng pháp luật sẽ sớm có thêm điều khoản chế tài đối với hành vi cho vay nặng lãi, vì ‘cứ một ngày mà chưa có những quy định và những biện pháp chặt chẽ thì ngày đó lại càng nhiều thiệt hại hơn cho người dân và các tổ chức kinh tế’.
Sài Gòn và Miền Tây ngập lụt kỷ lục
Tin Saigon.- Báo Tuổi trẻ ngày 1 tháng 10 năm 2019 loan tin, Đài khí tượng thuỷ văn khu vực Nam Bộ cho biết, đỉnh triều cường tại khu vực Phú An, Sài Gòn vào chiều 30 tháng 9 vừa qua đã lên đến 1,77m. Mức này ở Sài Gòn được xem là “kỷ lục của các kỷ lục” từ trước đến nay đã xảy ra ở thành phố.
Ngoài Sài Gòn thì còn có Cần Thơ, từ sau năm 1977 đến nay thì vào những ngày vừa qua triều cường nơi đây cũng đã lập kỷ lục mới.
Bà Lê Thị Xuân Lan, chuyên gia dự báo thời tiết cho rằng, gió đông đông bắc đã tác động làm cho những đà sóng lớn, sóng mạnh lan mạnh vào các cửa sông làm cho triều cường thêm cao.
Cùng ý kiến với bà Lan, một đại diện Đài khí tượng thuỷ văn khu vực Nam Bộ cho rằng, triều cường tăng cao đột biến là do thời điểm gió mùa đông bắc hoạt động mạnh, góp phần đẩy nước biển vào các cửa sông, rạch. Tuy nhiên, trong những ngày qua khi triều cường lập kỷ lục mới, thì gió mùa đông bắc không có mạnh.
Ông Nguyễn Kiệt, trưởng phòng dự báo Đài khí tượng thuỷ văn Nam Bộ cho biết, diễn biến của triều cường hiện nay đang phức tạp. Theo ông Kiệt thì ngoài yếu tố tự nhiên, thì tình trạng biến đổi khí hậu, và sự tác động của con người đã khiến triều cường cao. Ông Kiệt dẫn chứng là các dòng sông, kênh rạch đang bị bồi lắng, còn mặt đất thì đang bị sụt lún.
An Nhiên
https://www.sbtn.tv/sai-gon-va-mien-tay-ngap-lut-ky-luc/
Khuyến cáo dân Hà Nội ‘hạn chế ra đường’
vì ô nhiễm không khí
Bộ Tài nguyên Môi trường Việt Nam khuyến cáo người dân Hà Nội “hạn chế ra ngoài” do chất lượng không khí liên tục ở mức xấu trong nhiều ngày.
Hôm 1/10, ông Nguyễn Văn Tài, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường nhận định nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội ở mức cao nhất trong 5 năm qua.
Ông khuyến cáo “người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc các bệnh hô hấp nên hạn chế ra bên ngoài, tham gia giao thông và các hoạt động ngoài trời” nhưng không đề cập đến các giải pháp kiểm soát, xử lý ô nhiễm không khí.
“Trường hợp có nhu cầu cần ra ngoài, cần đeo khẩu trang, kính mắt”, ông Tài nói thêm.
Tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng đang kéo dài nhiều ngày ở Hà Nội, TP HCM, gây lo ngại và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người dân.
Ô nhiễm tới mức nào?
Trong vài ngày qua, người dân ở các thành phố lớn chia sẻ mạnh trên mạng xã hội thông tin về ô nhiễm không khí được đo trên ứng dụng của phần mềm IQAir AirVisual, một tổ chức quan trắc chất lượng không khí trên mạng độc lập.
Chỉ số AQI thường xuyên hiển thị màu đỏ ở mức xấu (“unhealthy”), thậm chí màu tím, mức rất xấu (very unhealthy). Hà Nội trong nhiều ngày đứng đầu bảng xếp hạng chất lượng không khí xấu nhất thế giới của tổ chức này, trong khi TP HCM cũng có nhiều ngày ở trong top 10.
Chẳng hạn, ở thời điểm 8h40 ngày 30/9, chỉ số AQI ở mức 277, chỉ số bụi mịn PM2.5 cao gấp hơn 11 lần quy chuẩn quốc gia (25 µg/m3) và hơn 25 lần trung bình năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
WHO khuyến cáo mức độ bụi PM2.5 an toàn ở mức không quá 10 µg/m3.
Theo báo cáo của Bộ TN MT, dẫn chứng số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, chất lượng không khí tại Hà Nội từ 12-19/9 liên tục có nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép.
Trong những ngày ô nhiễm nhất, toàn bộ các trạm đo được nồng độ PM2.5 trung bình 24 giờ vượt tiêu chuẩn quy định.
Tuy nhiên, báo cáo này cho biết “các thông số khác (NO2, O3, CO, SO2) vẫn nằm trong giới hạn”.
Ô nhiễm vì sao?
Theo ông Nguyễn Văn Tài, nguyên nhân PM2.5 tăng cao ở Hà Nội trong thời gian qua là do “đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía bắc khuếch tán xuống phía nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt, làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.”
“Bên cạnh đó, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí,” ông Tài được truyền thông Việt Nam dẫn lời.
Những yếu tố gây ô nhiễm không khí thông thường như khí thải từ phương tiện giao thông, các nhà máy nhiệt than, khói bụi tại công trường xây dựng không được nhắc đến trong báo cáo của Bộ Môi trường.
Chính quyền chưa nêu giải pháp
Dù đưa ra khuyến cáo, hiện chưa thấy Bộ TN MT hay các cơ quan chính quyền đề cập các chính sách, biện pháp cụ thể để cải thiện chất lượng không khí.
Trên mạng, nhiều người đặt câu hỏi về trách nhiệm của chính quyền và bày tỏ nỗi lo lắng, bức xúc.
Facebooker Giang Ha viết: “Tự giận mình là đã không mua máy lọc không khí sớm! Bình minh không Còn hấp dẫn chút nào nữa khi chợt tỉnh thấy khó thở và đang phải thở bằng miệng …Rừng, biển và không khí tưởng như mênh mông giờ đang cạn kiệt và ô nhiễm hết rồi.”
Bình luận trên trang Tuổi Trẻ online, danh khoản có tên Thuan viết:
“Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường là phải kiểm soát mức độ ô nhiễm để bảo vệ Người Dân chứ không phải khi gặp sự cố hoặc thực trạng quá ô nhiễm thì lại khuyên Người Dân không nên ra đường, không ra đường để đi làm thì lấy gì mà sống?!!”
Trên trang Facebook của BBC Tiếng Việt, độc giả có danh khoản 時薰 bình luận hôm 30/9:
“Dù không phải nhất thế giới thì cũng là thành phố ô nhiễm rồi. Ô nhiễm nước, không khí, thực phẩm, đạo đức, quan chức,… điều đáng cười là chính phủ chỉ nói nhưng không đưa ra bất cứ động thái nào để giảm thiểu nó!”
Còn danh khoản Việt Bình Vũ nói:
“Mấu chốt là không khí đang ô nhiễm nặng. Cả xã hội sợ hãi vì không hề được cảnh báo nguy cơ, hướng dẫn xử lý từ sự ô nhiễm này.”
Ô nhiễm không khí dẫn tới tử vong ở Việt Nam
Ngay từ mấy năm trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ra khuyến cáo về tình trạng ô nhiễm không khí dẫn tới tử vong ở Việt Nam.
Theo số liệu mới của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 05/2018), có hơn 60.000 người tử vong năm 2016 do bệnh tim, đột quỵ, ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và viêm phổi ở Việt Nam đều có liên quan tới ô nhiễm không khí.
Trang tiếng Việt của WHO cũng giải thích về vấn đề này:
“Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp, bệnh tim, đột quỵ và ung thư phổi. Cả phơi nhiễm ngắn hạn và dài hạn với các chất ô nhiễm không khí đều gây tác động về sức khỏe. Những người đang mang bệnh sẽ bị tác động nghiêm trọng hơn. Trẻ em, người già và người nghèo dễ bị tổn thương hơn. Chất ô nhiễm có hại nhất cho sức khỏe – liên quan chặt chẽ với tử vong quá sớm – là hạt mịn PM2.5 thâm nhập sâu vào đường phổi.”
Việt Nam nằm trong khu vực chịu vấn đề ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất thế giới.
Thống kê WHO đăng tải theo số liệu từ 2016 cho thấy Đông Nam Á là khu vực có số tử vong cao nhất thế giới do ô nhiễm không khí.
Đông Nam Á: 1.332.000 ca tử vong.
Tây Thái Bình Dương : 1.255.000 ca tử vong
Châu Phi: 425.000 ca tử vong
Đông Địa Trung Hải: 319.000 ca tử vong
Châu Âu: 304.000 ca tử vong
Châu Mỹ: 164.000 ca tử vong
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-49891459
VN áp thuế chống bán phá giá với nhôm Trung Quốc
Theo quyết định của Bộ Công thương do Vietnamfinance loan tin vào ngày 1/10, mức thuế chống bán phá giá tạm thời được áp dụng cho các doanh nghiệp xuất khẩu nhôm thanh đùn ép của Trung Quốc là từ 2,49% đến 35,58%.
Số lượng nhà sản xuất Trung Quốc bị điều tra trong vụ việc là 16 công ty.
Bộ Công Thương bắt đầu tiến hành vụ việc điều tra vào tháng 1/2019 trên cơ sở kết quả thẩm định hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp chống bán phá giá của đại diện ngành sản xuất trong nước nộp vào tháng 10 năm ngoái.
Kết quả điều tra, đánh giá cho thấy ngành sản xuất nhôm trong nước đã chịu thiệt hại nặng nề trong thời gian vừa qua, khi hầu hết các doanh nghiệp đều thua lỗ, nhiều dây chuyền sản xuất phải ngừng hoạt động và một số lượng lớn lao động đã phải nghỉ việc.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do nhôm Trung Quốc đang được bán phá giá với biên độ từ 2,49% đến 35,58%. Thậm chí, giá bán nhôm Trung Quốc còn thấp hơn rất nhiều so với chi phí sản xuất.
Được biết, năm 2018, lượng nhôm thanh đùn ép nhập khẩu vào Việt Nam từ Trung Quốc lên tới 62 nghìn tấn, gần gấp đôi lượng nhập khẩu năm 2017. Số liệu này chưa bao gồm lượng lớn nhôm nhập khẩu vào Việt Nam được đưa vào các khu chế xuất để sản xuất hàng xuất khẩu. Trong khi đó, lượng nhập khẩu từ các nước còn lại liên tục giảm qua các năm và đến 2018 chỉ còn chưa đến 5 nghìn tấn.
Cũng trong năm 2018, Mỹ đã tiến hành điều tra lẩn tránh thuế đối với một số sản phẩm nhôm đùn ép nhập khẩu từ Việt Nam. Kết luận sơ bộ của vụ việc này vừa được công bố cách đây 2 tuần cho thấy sản phẩm nhôm đùn ép của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ đang lẩn tránh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp mà Mỹ đã áp với hàng Trung Quốc trước đó. Chính vì vậy, Mỹ tuyên bố áp thuế suất lên tới 374,15% đối với các sản phẩm này của Việt Nam.
Bộ Giao Thông Vận Tải không đồng ý
bắt đầu vận hành tuyến đường sắt Cát Linh-Hà Đông
Tin từ Hà Nội, ngày 1/10/2019: Báo Việt Nam Finance đưa tin Bộ Giao Thông Vận Tải CSVN không đồng ý với đề nghị của Tổng thầu Trung Cộng cho tiến hành khai thác thương mại tuyến đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông vì lý do an toàn.
Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải CSVN yêu cầu phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hành khách và toàn dự án đường sắt trên cao này. Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông nói Bộ đang yêu cầu Tổng thầu gấp rút lập kế hoạch chi tiết đối với từng hạng mục còn lại để xác định thời gian hoàn thành dự án.
Bộ này cho biết khối lượng xây lắp của dự án còn 1%, do chưa hoàn thành công tác chỉnh trang, hoàn thiện mỹ quan và hồ sơ hoàn công, thủ tục nghiệm thu chưa xong. Các thiết bị đã lắp đặt chưa được tổng thầu cung cấp đầy đủ chứng chỉ, hồ sơ để hoàn tất đánh giá an toàn hệ thống. Dự án cũng chưa hoàn thành đề cương vận hành thử toàn hệ thống để cho tất cả đoàn tàu chạy thử. Hiện Bộ Giao thông Vận tải không thể đưa ra chính xác ngày dự án đi vào khai thác thương mại.
Dự án đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt đầu tư vào tháng 10/2008 với tổng mức đầu tư hơn 8.700 tỷ đồng (tương đương 552 triệu Mỹ kim). Hiện tại, dự án đã đội vốn lên hơn 18.000 tỷ đồng.Nguồn vốn sử dụng từ vốn vay ưu đãi của Trung Cộng với giá trị 669,62 triệu Mỹ kim và vốn đối ứng Việt Nam là 198,42 triệu Mỹ kim.
Dự án thực hiện theo hình thức hợp đồng trọn gói (EPC), trong đó Tổng thầu là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Cộng.
Một số chuyên gia kêu gọi nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam dừng hẳn dự án vì lý do an toàn. Đây là một trong nhiều dự án cơ sở hạ tầng do nhà thầu Trung Cộng thực hiện mà không bảo đảm chất lượng, đội vốn và kéo dài thời gian thi công.
Quốc Tuấn
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ‘truy vấn’
tổng thầu Trung Quốc về tàu Cát Linh-Hà Đông
Hôm 1/10, theo báo Người Lao Động, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có cuộc “truy vấn” đối với ông Đường Hồng, Giám đốc Dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông về việc dự án này chậm trễ tiến độ, không biết đến khi nào mới vận hành.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng được trích lời:
“Vấn đề phải sớm, phải nhanh! Các ông hứa bao giờ làm xong? Chúng tôi đã chờ đợi kiên trì và bây giờ đã quá mức kiên trì chờ đợi rồi. Phải nhanh, phải đảm bảo an toàn tuyệt đối. Muốn vậy thì phải làm, không lý sự nhiều!”
Ông Đường Hồng được ghi nhận đáp lời:
“Hiện đơn vị tổng thầu cũng rất sốt ruột. Chúng tôi ở đây càng kéo dài thời gian thì lợi nhuận cũng như thành quả càng kém, vì vậy chúng tôi cũng muốn hoàn thành nhanh để bàn giao, để giảm chi phí cho nhà thầu. Tổng thầu đã làm nhiều dự án tương tự ở Trung Quốc và đường sắt cao tốc cũng làm rất nhiều. Thông tin nói nhà thầu chúng tôi không có kinh nghiệm là không có cơ sở.”
“Còn việc bao giờ đưa đường sắt Cát Linh-Hà Đông vào vận hành, khai thác chính thức thì không phải do nhà thầu chúng tôi quyết định mà do chủ đầu tư quyết định.”
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng được truyền thông trong nước trích lời tại buổi làm việc, yêu cầu Bộ Giao thông vận tải, tổng thầu tập trung đẩy nhanh tiến độ để đưa dự án vào khai thác trong năm 2019.
Các báo Việt Nam ghi nhận dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông “đã hoàn thành 99% khối lượng công việc, phần còn lại không nhiều, chủ yếu là khâu dự phòng”.
Trước đó, tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về các dự án giao thông vận tải hôm 12/9, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Giao thông-Vận tải cần phân công trách nhiệm rõ ràng hơn, giao công việc có thời hạn rõ hơn, tìm ra nguyên nhân chậm trễ dự án đường sắt Cát Linh Hà Đông để khắc phục. Đồng thời, Bộ trưởng Giao thông-Vận tải Nguyễn Văn Thể phải chịu trách nhiệm báo cáo thủ tướng trước ngày 30/9/2019 về tiến độ chạy thử và đưa vào sử dụng dự án đường sắt Cát Linh Hà Đông, tuyệt đối không để tình trạng chậm trễ kéo dài, gây mất lòng tin trong dân.
Ban đầu, dự án tuyến đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông, dài khoảng 13km, dự kiến thực hiện từ năm 2008 và hoàn thành vào tháng 11/2013. Nhưng sau đó, dự án được lùi lại đến năm 2010 mới khởi công và dự kiến hoàn thành vào tháng 6/2014. Tuy vậy đến nay, sau khoảng 10 lần chậm tiến độ thực hiện, dự án này vẫn chưa thể đi vào vận hành.
Theo báo cáo của Bộ Giao thông-Vận tải , tổng vốn đầu tư ban đầu của dự án là 419 triệu USD, sau khi điều chỉnh phải tăng thêm 250 triệu USD. Nhưng vào năm 2011, đã đội vốn thành 552 triệu USD. Và đến năm 2019 đã thành 886 triệu USD.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Luật gia Việt Nam, đưa ra nhận định với RFA về khả năng kiện nhà thầu Trung Quốc do chậm tiến độ:
“Tôi thấy mình cứ khởi kiện thôi, có thể là trọng tài hoặc tòa án, xử lý chuyện này từ một dự án được kỳ vọng mà sau 11 năm phê duyệt, 8 năm thi công, mà 10 lần lùi tiến độ, đội vốn 40%, đến giờ vẫn chưa xong. Ngoài ra cần đặt vấn đề kỷ cương ở đâu, tại sao các cơ quan có thẩm quyền lại bất lực việc chây lì của nhà thầu Trung Quốc.”
Tàu Trung Quốc từ chối cứu hộ tàu cá Việt Nam
bị trôi dạt ở Hoàng Sa
Tàu Trung Quốc từ chối cứu hộ tàu cá Việt Nam và chỉ giới thiệu đến cơ quan cứu hộ, nếu muốn được cứu thì phải trả tiền theo thỏa thuận, dù đã có mặt tại hiện trường.
Truyền thông trong nước loan tin hôm 1/10 dẫn thông tin từ Văn phòng Ủy ban quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, Cục cứu hộ cứu nạn Bộ Quốc phòng cho biết như vừa nêu.
Theo tin, cơ quan này đã yêu cầu trung tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải Việt Nam phát đi thông báo đề nghị các tàu cá hỗ trợ và lai dắt tàu cá Quảng Nam mang số hiệu QNa 90569 TS vào bờ vì gặp sự cố gãy trục láp tại Hoàng Sa.
Cũng theo cơ quan này, vị trí tàu cá Quảng Nam gặp sự cố cách khu vực nam đông nam đảo Bạch Quy thuộc quần đảo Hoàng Sa khoảng 27 hải lý. Theo đề nghị của Cục Lãnh sự thuộc Bộ Ngoại giao, phía Trung Quốc đã cử 1 tàu cứu nạn ra tiếp cứu nhưng khi đến hiện trường lực lượng cứu nạn Trung Quốc xác định sự cố của tàu Qna 90569 TS chỉ cứu hộ chứ không cứu nạn, đồng thời giới thiệu thông tin cơ quan cứu hộ tàu và cho rằng nếu muốn cứu hộ phải trả tiền theo thỏa thuận.
Ngoài ra, tàu cứu nạn Trung Quốc cũng phát đi thông báo với cơ quan chức năng Việt Nam về một tàu cá khác đi cùng với tàu Quảng Nam QNa 90569 TS nhưng không nói rõ số hiệu tàu. Hiện cơ quan chức năng Việt Nam đang xác minh tàu cá đi cùng và huy động các tàu cá xung quanh lai dắt tàu gặp nạn vào bờ.
Đến chiều 1/10, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam cho biết một tàu cá địa phương đang đưa 12 ngư dân trên tàu cá bị gãy trục láp về đất liền. Dự kiến đến ngày 3/10 hai tàu sẽ về đến cảng Kỳ Hà, huyện Núi Thành.
Khu vực quần đảo Hoàng Sa là quần đảo đang tranh chấp giữa Việt Nam và Trung Quốc nhưng hiện do Trung Quốc kiểm soát. Trong quá khứ đã có những trường hợp tàu cá Việt Nam vào đây tránh bão nhưng bị đuổi đi. Tàu cá Việt Nam ra ngư trường truyền thống ở Hoàng Sa đánh bắt cá cũng thường xuyên bị tàu chấp pháp Trung Quốc đuổi, cướp, đâm chìm.
Đảng Cộng sản Việt Nam trước ba lựa chọn
xử lý căng thẳng Bãi Tư Chính với Trung Quốc
Carl Thayer
Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ có kỳ họp thứ 11 từ ngày 7 đến 13 tháng 10 tới. Theo điều lệ đảng, Ban chấp hành Trung ương phải họp 2 lần mỗi năm. Kỳ họp thứ hai của năm thường được tổ chức vào tháng 10, và vì vậy thời điểm của cuộc họp lần này là hoàn toàn bình thường.
Dù thời điểm của cuộc họp là bình thường, lãnh đạo Việt Nam lại phải đối mặt với một thách thức lớn liên quan tới sự lãnh đạo của họ trong vấn đề chủ quyền của Việt Nam. Vào đầu tháng 7, Trung Quốc đã điều tàu khảo sát Hải Dương 8 đến vùng nước rõ ràng nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa của Việt Nam, để tiến hành các khảo sát trái phép.
Tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc được hộ tống bởi môt số các tàu hải cảnh cùng dân binh và tàu cá. Tàu hải cảnh của Trung Quốc ngăn chặn các tàu cảnh sát biển của Việt Nam bằng cách đi qua đầu tàu ở tốc độ cao và sử dụng vòi rồng từ phía xa để cảnh báo các tàu cảnh sát biển của Việt Nam thay vì đối đầu trực tiếp như hồi năm 2014, khi Trung Quốc cho triển khai giàn khoan dầu khí HD 981 vào vùng biển của Việt Nam.
Hải Dương 8 thực hiện chuyến khảo sát ở vùng nước có các lô dầu khí được Công ty Dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNOOC) xác lập vào năm 2012. Trong suốt 7 năm qua, không có bất cứ công ty dầu khí nước ngoài nào nhận lời mời khai thác các lô này của CNOOC.
Vào ngày 12 tháng 5, giàn khoan của công ty Nhật Bản có tên Hakuryu-5, do công ty liên doanh giữa Việt Nam và Rosneft của Nga thuê, bắt đầu khoan dầu ở lô 06-01 thuộc bồn trũng Nam Côn Sơn. Sau đó, Trung Quốc đã điều một trong số những tàu hải cảnh của mình đến quấy nhiễu hoạt động trợ giúp hậu cần cho Rosneft ở lô này.
Vào giữa tháng 8, Hải Dương 8 tạm rút khỏi khu vực và về đá Chữ Thập trước khi quay lại và tiến gần hơn về phía bờ biển của Việt Nam. Ngày 23/9, Hải Dương 8 một lần nữa lại rời khỏi khu vực và đi về đá Chữ Thập.
Vào đầu tháng 9, Trung Quốc triển khai tàu cần cẩu lớn nhất thế giới là Lam Kình của công ty CNOOC đến cách khu vực bờ biển tỉnh Quảng Ngãi khoảng 90 km.
Việc rút đi của tàu Hải Dương 8 hiện tại không hoàn toàn vì lý do thương mại. Trung Quốc đã nói rõ trong bản thảo bộ quy tắc về ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc (COC) do nước này đệ trình để thảo luận, là Bắc Kinh chống lại việc để bất cứ công ty nước ngoài nào hoạt động ở Biển Đông. Giới chức Trung Quốc đã yêu cầu, cả chính thức lẫn không chính thức, với phía Việt Nam phải ngưng các hoạt động khai thác của Rosneft.
Ngoài ra, Trung Quốc dường như cũng đang cố gắng gây ảnh hưởng lên kỳ họp Hội nghị ban chấp hàng Trung ương Đảng 11 sắp tới.
Cũng phải nhắc lại là vào năm 2014, việc Trung Quốc cho triển khai giàn khoan HD 981 đã làm dấy lên làn sóng biểu tình chống Trung Quốc lan rộng ở Việt Nam. Một nhóm những đảng viên và quan chức nhà nước, quốc phòng về hưu đã ký một bức thư ngỏ kêu gọi Việt Nam phải thoát Trung. Ngoài ra, lúc đó đã có sức ép cần phải triệu tập một cuộc họp Ban chấp hành Trung ương để lên án Trung quốc và tiến gần hơn về phía Mỹ.
Khi giới chức Trung Quốc biết được điều này, họ đã tuyên bố là HD 981 đã hoàn tất nhiệm vụ và sẽ rút giàn khoan do bão. Hành động của Trung Quốc đã làm giảm tác động lên sức ép từ những ủy viên Ban chấp hành Trung ương, những người muốn có hành động kiên quyết với Trung Quốc. Đã không có một cuộc họp đặc biệt nào được triệu tập.
Cuộc họp Ban chấp hành Trung ương 11 rơi đúng vào lúc có những tin đồn ngoại giao là Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng có thể sẽ gặp Tổng thống Donald Trump ở Nhà Trắng vào tháng 10. Cũng phải cần nhắc lại là khi ông Trọng gặp Tổng thống Trump ở Hà Nội vào tháng 2 vừa qua nhân Thượng đỉnh Mỹ – Bắc Hàn, Tổng thống Mỹ đã đích thân mời đối tác Việt Nam sang thăm và thảo luận việc “gia tăng quan hệ đối tác toàn diện”.
Không khí xung quanh chuyến thăm của Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng lúc này là khá phức tạp. Một mặt, Tổng thống Trump và đại diện thương mại của ông đã chỉ trích Việt Nam vì những thặng dư thương mại giữa Việt Nam với Mỹ, một phần là do việc dán nhãn lại và tái xuất các hàng hóa làm từ Trung Quốc.
Mặt khác, Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên tiếng chỉ trích hành động bắt nạt và đe dọa của Trung Quốc đối với các chương trình khai thác dầu khí lâu dài của Việt Nam. Bản thân Việt Nam cũng đã kiên quyết công khai kêu gọi sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế. Thêm nữa là chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương của Mỹ đã xác định Việt Nam là một đối tác chiến lược tiềm năng. Tóm lại, Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng có thể tìm được những người nghe thông cảm nếu ông đến Washington.
Lịch trình của hội nghị Ban chấp hành Trung ương 11 không còn nghi ngờ gì nữa sẽ cân nhắc đề nghị của Bộ Chính trị về cách xử lý tình trạng bế tắc hiện nay ở vùng nước gần Bãi Tư Chính, và nhìn chung là các chính sách trong quan hệ với Mỹ và Trung Quốc tại thời điểm hiện tại.
Cho đến lúc này, Việt Nam đã đáp lại những đe dọa từ phía Trung Quốc theo cách hết sức nhẹ nhàng. Việt Nam đã gửi một loạt các phản đối qua đường ngoại giao và qua các kênh khác, yêu cầu Trung Quốc rút tàu khỏi vùng biển của Việt Nam. Tàu cảnh sát biển của Việt Nam đã áp dụng chính sách theo dõi tàu Hải Dương 8, các tàu hải cảnh và dân binh theo cách không gây hấn. Việt Nam cũng giữ không để truyền thông quốc tế đưa tin như hồi năm 2014 khi các phóng viên nước ngoài được phép lên các tàu cảnh sát biển. Việt Nam cũng khá kín kẽ trong việc đưa tin trên phương tiện truyền thông trong nước để đề phòng các cuộc biểu tình chống Trung Quốc có thể chuyển thành bạo lực.
Nhiều nguồn tin ở Hà Nội cho biết lãnh đạo Việt Nam, những người chịu trách nhiệm về an ninh quốc gia, vẫn chưa đạt được một đồng thuận về những vấn đề bức bối này. Nhìn chung, Ban chấp hành Trung ương sẽ phải đối mặt với 3 lựa chọn lớn: (1) tiếp tục lặn ngụp trong “vừa hợp tác, vừa đấu tranh” với Trung Quốc, (2) lùi lại để giảm sức ép liên tục từ Trung quốc, như trường hợp trước đó với Repsol hồi tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018, và (3) đối đầu với sức ép từ Trung Quốc bằng cách gia tăng hợp tác an ninh và quốc phòng với Mỹ, bằng cách đồng ý nâng quan hệ hai nước lên thành đối tác chiến lược trong thời gian tới.
______________*Carl Thayer là giáo sư thuộc trường Đại học New South Wales, Canberra, Australia. Ông là người đóng góp cho RFA các bài phân tích về ảnh hưởng của Trung Quốc tới Việt Nam.
Chuyến thăm Mỹ sắp tới của ông Trọng
và vấn đề căng thẳng với Trung Quốc tại Biển Đông
Tác giả David Hutt vừa có một bài xã luận đăng tải trên tờ The Diplomat hôm 27 tháng 9 liên quan đến vai trò của ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong thời gian tới, tùy thuộc vào sức khỏe của ông ấy ra sao?
Ông Nguyễn Phú Trọng khỏe hay yếu?
Trong bài viết có nhan đề ‘Is Vietnam’s Trong still going strong?’ (tạm dịch ‘Tổng Trọng của Việt Nam sẽ tiếp tục mạnh mẽ?’), tác giả David Hutt đề cập đến tình trạng sức khỏe của ông Trọng mà dư luận trong và ngoài nước đang đặc biệt chú ý, trong bối cảnh Hội nghị Trung ương 11 dự kiến diễn ra trong tháng 10 này.
Ông David Hutt nhắc lại mặc dù truyền thông Nhà nước loan báo sức khỏe của Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, 75 tuổi được hồi phục sau cơn bạo bệnh xảy ra hồi tháng 4 vừa qua; tuy nhiên vẫn có những hoài nghi rằng sức khỏe của ông Trọng đang bị suy yếu qua các lần xuất hiện của ông trong những sự kiện gần đây. Một viện dẫn như hồi đầu tháng 8, ông Trọng tiếp đón Chủ tịch nước Lào Bounnhang Volachith. Ông chỉ gặp gỡ chóng vánh Chủ tịch Lào và sau đó dành vỏn vẹn 25 phút tiếp xúc với Thủ tướng Malaysia -Mahathir Mohamad trong chuyến viếng thăm 3 ngày của Thủ tướng Malaysia đến Việt Nam vào cuối tháng 8. Ông Trọng cũng đã chưa hề có chuyến đi công du nước ngoài nào kể từ tháng 5 đến nay.
Một trong những sự kiện mà dư luận đặc biệt quan tâm là chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Trọng dự kiến sẽ diễn ra trong tháng 10, theo lời mời của Tổng thống Donald Trump. Chuyến đi này được giới quan sát chính trị thế giới theo dõi vì căng thẳng leo thang tại bãi Tư Chính ở Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc có nhiều diễn biến phức tạp, mà theo đánh giá của tác giả David Hutt là “thái độ của Bắc Kinh càng trở nên công kích và hiếu chiến hơn kể từ lần xảy ra xung đột tệ hại nhất ở Biển Đông hồi năm 2014”, đồng thời cũng trong bối cảnh Tổng thống Trump yêu cầu Hà Nội cần phải có biện pháp để giảm thâm hụt thương mại giữa hai nước.
Tác giả David Hutt nhấn mạnh trong bài xã luận của ông rằng không ít ý kiến cho rằng có thể Mỹ và Việt Nam sẽ nâng tầm lên cấp quan hệ “đối tác chiến lược” qua chuyến thăm của ông Nguyễn Phú Trọng trong tháng 10; thế nhưng cho đến thời điểm này (cuối tháng 9, sắp bước sang đầu tháng 10) cả hai phía Việt Nam lẫn Hoa Kỳ vẫn kín tiếng về chuyến thăm đang được trông đợi này.
Nước Mỹ trong chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương tiến đến công nhận các chủ quyền theo luật pháp quốc tế của các nước ở trong khu vực đấy. Thế thì công nhận đó đối với Việt Nam là như Mỹ đã nói dựa theo luật pháp quốc tế về biển, trong đó có ‘Công ước về Luật biển’ thì Trung Quốc không có chủ quyền gì ở Biển Đông hết, chỉ có những nước như Việt Nam hiện nay có thềm lục địa kéo dài 350 hải lý và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam được xác định rất rõ theo đúng nền tảng về ‘Công ước về Luật biển’. Mỹ trong khi không đứng về phía bên nào trong vấn đề tranh chấp về mặt chủ quyền cả thì Mỹ vẫn công nhận chủ quyền của Việt Nam theo Luật biển
-Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp về lợi ích chiến lược và chiến lược quốc tế từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á vào tối ngày 30 tháng 9 nhận định với RFA rằng dù sức khỏe của ông Tổng Trọng thế nào đi nữa thì chuyến thăm Hoa Kỳ theo lời mời của Tổng thống Trump sẽ diễn ra và có thể là sau Hội nghị Trung ương 11.
Theo lập luận của Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thì chuyến thăm này sẽ dự kiến trước thời điểm Hoa Kỳ tập trung cho các hoạt động vận động bầu cử trong những ngày cuối năm 2019.
Trong khi đó, tác gỉa David Hutt nêu lên rằng cả Mỹ và Việt Nam chưa bên nào xác nhận về chuyến thăm Hoa Kỳ sắp tới của ông Trọng. Đây có thể là do phía Việt Nam chưa chắc chắn về sức khỏe của ông Trọng. Ngoài ra, còn có những đồn đoán rằng, nếu sức khỏe không cho phép thì người thay ông Trọng sang Mỹ có thể là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc – người đã từng vài lần gặp gỡ và làm việc trực tiếp với Thổng thống Trump, đồng thời là người được cho là năng động và ngoại giao linh hoạt hơn so với ông Trọng.
Mặc dù vậy, tác giả David Hutt nhận định nếu như ông Nguyễn Phú Trọng đích thân công du đến Mỹ thì sẽ gửi một thông điệp rõ ràng cho Bắc Kinh rằng mối quan hệ Việt-Mỹ là hệ trọng.
Còn Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thì lại nhấn mạnh rằng dù ông Trọng hay một nhân vật khác thay mặt ông Trọng đến thăm Hoa Kỳ thì mối quan hệ Việt-Mỹ vẫn dựa trên nền tảng là đối tác, đồng thời là “một người bạn”. Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp phân tích:
“Nền tảng để coi đối tác và bạn là Việt Nam là một nước nhỏ đang bị nước lớn là Trung Quốc bắt nạt và nền tảng quan trọng nhất giữa Việt Nam và Mỹ là cùng thượng tôn pháp luật quốc tế, tức là đảm bảo hòa bình, đảm bảo an ninh, chống lại các vi phạm về vi phạm luật pháp quốc tế và chống lại sự thay đổi hay các mưu toan thay đổi trật tự quốc tế dựa trên các luật lệ đang có.”
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cũng khẳng định không nhất thiết phải quan trọng mối quan hệ Việt-Mỹ dưới hình thức nào, mà điều cần thiết là phải nhận biết Việt Nam có được những lợi ích gì trong chính sách của Hoa Kỳ ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương:
“Những cái cụ thể thì các bên đã nói với nhau rồi. Đặc biệt bây giờ Mỹ có một chính sách rất quan trọng và rất rõ ràng là đặt Biển Đông trong khuôn khổ của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (gọi là Indo-Pacific). Trong chính sách này có các điểm quan trọng nhất; bao gồm Mỹ cùng các nước trong khu vực Indo-Pacific, đặc biệt là 4 nước trụ cột (Mỹ, Nhật, Ấn Độ và Australia) phải cố gắng làm sao đảm bảo được hòa bình, an ninh và tự do hàng hải ở trong khu vực này, đặc biệt tại Biển Đông. Thứ hai nữa, nước Mỹ trong chiến lược đó tiến đến công nhận các chủ quyền theo luật pháp quốc tế của các nước ở trong khu vực đấy. Thế thì công nhận đó đối với Việt Nam là như Mỹ đã nói dựa theo luật pháp quốc tế về biển, trong đó có ‘Công ước về Luật biển’ thì Trung Quốc không có chủ quyền gì ở Biển Đông hết, chỉ có những nước như Việt Nam hiện nay có thềm lục địa kéo dài 350 hải lý và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam được xác định rất rõ theo đúng nền tảng về ‘Công ước về Luật biển’. Mỹ trong khi không đứng về phía bên nào trong vấn đề tranh chấp về mặt chủ quyền cả thì Mỹ vẫn công nhận chủ quyền của Việt Nam theo Luật biển.”
Khi Tổng Trọng không còn khỏe mạnh
Trong tình huống mà tác giả David Hutt đặt ra ông Tổng Trọng không đủ khỏe mạnh để công du thăm Mỹ sắp tới đây thì đó cũng là một vấn đề quan trọng cho thấy dấu hiệu rằng ông Trọng không còn đủ sức khỏe để tiếp tục vị trí lãnh đạo của mình nữa và câu hỏi đặt ra là ai sẽ thay thế ông Trọng sau Đại hội Đảng XIII vào năm 2021? Tác giả David Hutt nhắc đến 3 nhân vật “tam trụ” còn lại bao gồm Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.
Nhận định về ứng cử viên sáng giá nào có thể thay thế ông Trọng, trong tình huống ông Trọng không còn tiếp tục tại vị được nữa, Nhà quan sát tình hình Việt Nam-Tiến sĩ Phạm Chí Dũng từng khẳng định “Truyền nhân được nhìn thấy rõ ràng nhất của ông Trọng là ông Trần Quốc Vượng.”
Theo quan điểm của ông Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Victoria Wellington, New Zealand, khi đề cập đến ông Trần Quốc Vượng, qua email gửi đến RFA nhận định rằng:
“Chiếu theo Quy định 90 thì ông Trần Quốc Vượng hoàn toàn đủ tiêu chuẩn làm tổng bí thư, nhưng các thành viên cộm cán khác của Bộ Chính trị cũng đáp ứng được yêu cầu. Sự ủng hộ của Tổng bí thư Trọng sẽ là lợi thế lớn nếu ông Vượng muốn giữ chức tổng bí thư nhiệm kỳ tới, nhưng ông Vượng cũng có những hạn chế về kinh nghiệm quản trị và tuổi tác. Tiếng nói của ông Trọng có trọng lượng lớn, nhưng là không đủ để lấn át toàn bộ tiếng nói của Bộ Chính trị và đặc biệt là Ban chấp hành Trung ương.”
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thì lại có quan điểm trái ngược:
Chiếu theo Quy định 90 thì ông Trần Quốc Vượng hoàn toàn đủ tiêu chuẩn làm tổng bí thư, nhưng các thành viên cộm cán khác của Bộ Chính trị cũng đáp ứng được yêu cầu. Sự ủng hộ của Tổng bí thư Trọng sẽ là lợi thế lớn nếu ông Vượng muốn giữ chức tổng bí thư nhiệm kỳ tới, nhưng ông Vượng cũng có những hạn chế về kinh nghiệm quản trị và tuổi tác. Tiếng nói của ông Trọng có trọng lượng lớn, nhưng là không đủ để lấn át toàn bộ tiếng nói của Bộ Chính trị và đặc biệt là Ban chấp hành Trung ương
-Ông Nguyễn Khắc Giang
“Ông Vượng quá tuổi rồi, không được tính vào đây nữa. Mặc dù ông ấy là ‘Thường trực Ban bí thư’ nhưng nếu như nhìn kỹ lại thì từ trước đến nay rất ít người làm ‘Thường trực Ban bí thư’ lại lên ‘Tổng Bí thư’. Ít lắm! Trong lịch sử hơn 80 của Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ có một người từ ‘Bộ Chính trị’ hay ‘Thường trực Ban bí thư’ lên ‘Tổng Bí thư’ là ông Lê Khả Phiêu. Chứ còn những người khác có lên được đâu. Kể cả ông Trọng khi làm ‘Thường trực Ban bí thư’ nhưng khóa đấy ông không lên được. Với lại, ông Vượng thì một là quá tuổi và hai là quá trình công tác thì chưa qua nhiều chỗ, chưa làm ở nhiều chỗ khác nhau: chưa bao giờ làm bí thư tỉnh ủy hay thành ủy; chưa làm gì ở bên chính
quyền cả mà chỉ mới làm ở hệ thống tư pháp là ở Viện Kiểm sát thôi và làm bên công tác Đảng. Thế thôi.”
Còn tiến sĩ Phạm Chí Dũng lại cho rằng mặc dù nhiều chính khách mong muốn ông Trọng sẽ rút lui khỏi chính trường không vì lý do tuổi tác thì cũng vì lý do sức khỏe; tuy nhiên vẫn còn một ẩn số rất lớn, không loại trừ rằng ông Tổng Trọng tiếp tục tự cho mình là “trường hợp đặc biệt”.
Trong khi đó, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp lập luận rằng có khả năng lớn là ông Trọng sẽ thôi chức vì tuổi cao, cũng như sức khỏe không được tốt. Và dù cho Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hay Chủ tịch Quốc Hội Nguyễn Thị Kim Ngân khóa sau được chọn làm ‘Tổng Bí thư’ thì đều “có thể cán đán được công việc vì cả hai người đều trẻ hơn, năng động hơn và làm được nhiều việc hơn ông Trọng”.
Tác giả David Hutt đặt lời kết trong bài ghi nhận của mình rằng nếu như tình huống xấu nhất mà ông Trọng không tiếp tục tại vị trong vai trò Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Việt Nam, thì Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong việc lựa chọn một người để nắm quyền hành lãnh đạo tối cao và sẽ có một sự chạy đua ở chính trường Việt Nam để thay thế vai trò không còn năng động của Tổng Trọng trong vòng 15 tháng nữa.
Tuần hành khí hậu tại Việt Nam:
Bị ngăn cản nhưng sẽ vẫn tiếp diễn?
Nguyễn Trang Nhung
Ngày 26/9, một trang event về Climate Strike tại Sài Gòn đăng thông báo hủy tuần hành, mà ban đầu được dự kiến vào chiều thứ Sáu, 27/9. Thông báo này cũng được đưa lên group Climate Strike HCM, điểm hội tụ của những người tham gia tuần hành khí hậu vào 22/9 vừa qua cùng những người quan tâm.
Thông báo có nội dung rằng không thể thực hiện tuần hành như dự định vì chính quyền thành phố chưa cho phép. Bên cạnh đó, thông báo nói thời gian chuẩn bị còn ít ỏi, lượng người đăng ký tham gia lại đông, và tuần hành khí hậu có thể diễn ra vào thời gian tới, sau khi có sự cho phép của chính quyền.
Khi tìm lại thông báo vào 27/9, người viết thấy nó không còn tồn tại nữa. Không rõ vì sao thông báo bị gỡ xuống, người ta chỉ có thể phỏng đoán một vài khả năng, mà một trong đó là tuần hành vẫn tiếp tục, song theo một cách khác, thầm lặng và khiến chính quyền không thể ngăn cản.
Quả là vậy. Mặc dù tuần hành theo dự kiến đã không diễn ra, nhưng một số hình thức nhẹ hơn của tuần hành thì có.
Trong group Climate Strike HCM,[1] người ta có thể thấy những hình ảnh của một số cá nhân “tuần hành” khí hậu, chẳng hạn, một người đàn ông cùng một bé gái nước ngoài trên đường phố với các biểu ngữ “Keep the earth clean” (“Hãy giữ trái đất sạch“) và “My future is in your hands” (“Tương lai của tôi nằm trong tay bạn“), hay hai cô gái trong một nhà sách với tấm biển “Clean air is a human right” (“Không khí sạch là một quyền con người”).
Ở một nơi khác, một nhóm 5 người đã “trình diễn” các tư thế thể hiện tình trạng ô nhiễm không khí, kèm theo thông điệp “Be part of solution, not pollution” (“Hãy là một phần của giải pháp, đừng là một phần của ô nhiễm“).[2]
Thú vị và bất ngờ nhất có lẽ là “tuần hành” khí hậu mini với khoảng 20 người tại Nhà Thờ Lớn, Hà Nội. Theo fanpage ‘Con mèo tỉnh táo và quả táo trên cây’, mặc dù event Climate Strike tại Hà Nội đã bị xóa nhưng mọi người vẫn đến Nhà Thờ Lớn, đứng ở đó từ 5h30 đến 7h30 chiều, cầm các biểu ngữ một cách “rất văn minh và đầy nghiêm túc.”[3]
Vậy là trong không gian chật chội của các quyền tự do biểu đạt (trong đó có quyền biểu tình, vốn là một quyền Hiến định), mối quan tâm về biến đổi khí hậu cùng các hành động theo sau vẫn tìm cách để bộc lộ ra, cho thấy sự can đảm và tính trách nhiệm ở mức độ nhất định của những người quan tâm và hành động ấy.
Khó có thể nói trước về sự phát triển của phong trào tuần hành khí hậu tại Việt Nam, song biết đâu trong gian nan sẽ có sự sáng tạo. Theo đó, mối quan tâm và hành động vì khí hậu sẽ vẫn tiến triển, theo nhiều cách khác nhau, có thể âm thầm song sẽ đạt tới những điểm bùng nổ vào những thời khắc quan trọng.
Lý giải nguyên nhân chính quyền ngăn cản tuần hành khí hậu, ‘Hành tinh Titanic’, một fanpage chuyên về biến đổi khí hậu, cho rằng chính quyền khó có cho phép tuần hành diễn ra khi đã chứng kiến hàng triệu người trẻ xuống đường trên khắp thế giới.[4]
Rõ ràng, sự tham gia của người dân, dù là trong vấn đề tưởng chừng ít tính chính trị như biến đổi khí hậu, vẫn là điều mà chính quyền không muốn, vì điều đó đồng nghĩa với việc chính quyền phải chia sẻ quyền lực nhiều hơn với dân chúng, và từ đây các yếu tố cho một xã hội dân chủ sẽ đơm hoa.
Tuy nhiên, mặc cho chính quyền ngăn cản, khủng hoảng khí hậu là một khủng hoảng mà chính quyền không thể giải quyết nếu thiếu sự tham gia của người dân. Đây là khủng hoảng đòi hỏi sự sự thích ứng cao độ của toàn bộ giới lãnh đạo và dân chúng.
Từ góc độ của giới lãnh đạo, các biện pháp độc đoán như ngăn cản tuần hành khí hậu không phải là giải pháp. Chúng vốn chỉ là biểu hiện của sự lãnh đạo không thích ứng và sẽ tiếp tục làm cho tình thế thêm bế tắc và nan giải. Đối mặt với khủng hoảng nói chung và khủng hoảng khí hậu nói riêng, sự lãnh đạo thích ứng phải là một lựa chọn.
Thay vì ngăn cản người dân quan tâm và hành động vì khí hậu, chính quyền tốt hơn là mở đường, thậm chí tạo điều kiện cho họ, chung tay với họ, thể hiện vai trò của mình trong việc giải quyết các vấn đề của quốc gia, và xa hơn là của nhân loại, để từ đó, được họ ủng hộ trở lại, như là hệ quả của một mối quan hệ hỗ tương giữa người dân và chính quyền trong sự tồn tại và phát triển của đất nước.
Chú thích:
[1] Thông tin từ fanpage Climate Strike HCM
https://www.facebook.com/groups/773628329774023/
[2] Thông tin từ FB Hong Hoang
https://www.facebook.com/hongnc/posts/10220090109507458
[3] Thông tin từ fanpage ‘Con mèo tỉnh táo và quả táo trên cây’
https://www.facebook.com/taosmeof123/posts/2557882667596893
[4] Thông tin từ fanpage ‘Hành tinh Titanic’
https://www.facebook.com/hanhtinhtitanic/posts/2394482403968305
* Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á Châu Tự Do
Camera, nhân tâm và hệ thống không thấy… kỳ!
VietNamNet vừa tổng hợp – giới thiệu ý kiến độc giả của báo điện tử này quanh sự kiện chính quyền tỉnh Sóc Trăng lấy chừng một… tỉ đồng từ công khố để lắp camera tại tư gia của 16 thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Theo đó, rất nhiều người thấy… kỳ (1).
Tuy ông Huỳnh Văn Sum (Phó Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng) khẳng định, việc mua camera, màn hình, đầu thu được thẩm định kỹ lưỡng về giá (2) nhưng công chúng vẫn tiếp tục bày tỏ sự nghi ngờ chuyện “thừa nước đục thả câu”.
Người ta nghi ngờ vì chi phí mua sắm – lắp đặt lên tới hơn 60 triệu/bộ trong khi trên thị trường, giá cho một bộ camera giám sát, bảo vệ tư gia loại tốt cũng chỉ chừng vài ba triệu đồng/bộ.
Tương tự, cho dù ông Nguyễn Minh Ngọc (Phó Giám đốc Công an tỉnh Sóc Trăng) đã giải thích, tư gia của các thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy là “mục tiêu bảo vệ của cơ quan công an” song ít ai ưng.
Công chúng đưa ra nhiều dẫn chứng để thuyết minh tại sao họ thấy “suất đầu tư” bằng ngân sách vào 16 bộ camera giám sát, bảo vệ an ninh cho tư gia 16 thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sóc Trăng quá… kỳ!
Chẳng hạn năm ngoái, tổng thu ngân sách của Sóc Trăng chỉ có 3.700 tỉ đồng nhưng tổng chi lên tới 9.800 tỉ đồng. Cũng vì vậy, Sóc Trăng phải xin hỗ trợ 6.100 tỉ đồng để bù đắp cho đủ. Thiếu trước hụt sau như thế mà chi tiêu như thế quả là… kỳ!
Chưa kể gần đây, nhiều thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sóc Trăng dính tới hàng loạt scandal (Ví dụ nhận tài trợ của Trịnh Sướng – bị tống giam cách nay ba tháng vì sản xuất, phân phối xăng giả – để cùng nhau đi du lịch ở Nhật (3). Ví dụ tổ chức bốn bữa tiệc trong suốt ba ngày để đãi khách đến mừng
con trai lấy vợ, bữa nào cũng vài trăm khách, thậm chí tiệc chính tổ chức tại nhà hàng lớn nhất Sóc Trăng đãi tới 800 người (4)!..) nhưng đã không điều tra hay xử lý nghiêm minh mà còn dùng công quỹ tăng cường bảo vệ tư gia!
***
Nhìn một cách tổng quát thì chẳng riêng Sóc Trăng, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam cũng thế: Bất kể dân ý, bất chấp nhân tâm, thản nhiên nói và làm những chuyện rất… kỳ mà không thấy… kỳ!
Trước nay, đảng CSVN luôn khẳng định, họ là tổ chức chính trị duy nhất được toàn dân “tin yêu, tín nhiệm, giao phó quyền lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối tại Việt Nam”. Có gì khôi hài hơn vừa được “tin yêu”, vừa được “tín nhiệm” mà công an phải xem các thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy một tỉnh là “mục tiêu bảo vệ” và công khố phải chi gần một tỉ để giám sát tư gia như một biện pháp tất yếu để gia tăng tính hiệu quả trong việc bảo vệ mục tiêu? Có hệ thống chính trị, hệ thống công quyền nào trên thế giới phải làm như thế không? Toàn dân “tín nhiệm, tin yêu” mà làm như thế không thấy… kỳ sao?
Chẳng riêng camera, các thành viên lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền dù được toàn dân “tin yêu, tín nhiệm, giao phó quyền lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối tại Việt Nam” nhưng chưa bao giờ dám… tin dân. Chức vụ càng cao, biện pháp phòng ngừa… nhân dân xâm hại sức khỏe, tính mạng càng… nghiêm ngặt. Thậm chí cách nay ba năm, Quốc hội còn dùng luật đặt định hàng loạt biện pháp phòng ngừa.
Theo Luật Cảnh vệ (2016) thì không chỉ nơi làm việc mà nơi ở của lãnh đạo đảng, quốc hội, nhà nước, chính phủ cũng phải điều động cảnh vệ có vũ trang “tuần tra, canh gác thường xuyên”. Ngoài việc phải kiểm tra an ninh, an toàn đồ gia dụng, thức ăn, nước uống cũng phải kiểm nghiệm. Lúc ra ngoài, nếu dùng xe hơi phải tổ chức mở đường, dọn dường, dùng xe lửa, tàu thủy, phi cơ thì phải khảo sát, lập phương án bảo vệ (5)…
Cũng theo Luật Cảnh vệ, những người bảo vệ lãnh đạo đảng, quốc hội, nhà nước, chính phủ có đặc quyền… “nổ súng không cần cảnh báo”. Tuy bộ phận soạn thảo dự luật dành ra một ngoại lệ đối với đặc quyền này là “trừ phụ nữ và trẻ em” nhưng ngoại lệ ấy không được chấp nhận vì “đối tượng nào cũng có thể là mối nguy hại đến yếu nhân” (6)! Đã được toàn dân “tin yêu, tín nhiệm, giao phó quyền lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối tại Việt Nam” mà cảnh giác cao độ như thế quả là quá… kỳ!
Do không biết… kỳ, không thấy… kỳ nên mới có chuyện toàn bộ hệ thống chính trị, hệ thống công quyền vừa thề giữ “lối sống lành mạnh, chống tham nhũng, lãng phí”, vừa hứa “nêu gương”, vừa giành, giữ đủ thứ đặc quyền, đặc lợi. Có nghỉ hưu thì lãnh đạo đảng, quốc hội, nhà nước, chính phủ vẫn được bảo vệ, được dùng công xa cho đến hết đời (7). Ngay cả khi đã chết cũng phải được chôn ở những nơi đã được qui hoạch – thiết kế riêng cho giới luôn tự khẳng định là… công bộc!
***
Xét cho đến cùng, một tỉ đã chi cho việc lắp đặt camera tại tư gia 16 thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sóc Trăng để gia tăng hiệu quả bảo vệ 16 ông, bà này tuy… kỳ nhưng về mức độ là chuyện… nhỏ.
Đó là hệ quả tất nhiên của một hệ thống không biết… kỳ, chưa bao giờ thấy… kỳ nên nói và làm vô số chuyện… kỳ ở mức độ lớn hơn nhiều! Vừa có vài người đề nghị Thanh tra hoặc Ủy ban Kiểm tra của Ban Chấp hành Trung ương đảng CSVN ghé mắt nhìn vào vụ chi một tỉ để lắp đặt camera tại tư gia 16 thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sóc Trăng (8). Tuy đề nghị này có vẻ hữu lý nhưng thật ra là rất… kỳ! Đâu phải tự nhiện mà cổ nhân bảo: Thượng bất chính, hạ tất loạn!
Chú thích
(5) https://plo.vn/thoi-su/chinh-tri/lanh-dao-dang-va-nha-nuoc-duoc-canh-ve-nhu-the-nao-662432.html
(7) http://plo.vn/thoi-su/quy-dinh-moi-ve-tieu-chuan-dinh-muc-xe-cong-813305.html
https://www.voatiengviet.com/a/soc-trang-va-16-camera-tinh-uy/5104392.html