Nhật Bản tạm đình chỉ giải ngân ODA cho CSVN
Nhiều dự án đường sắt ở Việt Nam sử dụng vốn ODA từ Nhật Bản
Theo BBC – Thứ Ba 6/3/2014
Nhật Bản nói sẽ chỉ phê duyệt các dự án dùng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) nếu Việt Nam hoàn tất điều tra cáo buộc bê bối tại một dự án đường sắt.
Đại diện chính phủ Nhật Bản đã thông báo cho phía Việt Nam về quyết định này tại một cuộc họp song phương nhằm phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng trong các dự án sử dụng ODA.
Thông tin trên trang web của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Việt Nam cho biết cuộc họp này đã diễn ra hôm 2/6, với sự chủ trì của Thứ trưởng GTVT Nguyễn Ngọc Đông và ông Kimihiro Ishikane, Vụ trưởng Vụ hợp tác Quốc tế của Nhật Bản.
Tuy nhiên, trang Bộ GTVT Việt Nam không nói về quyết định đình chỉ vốn ODA của phía Nhật Bản mà chỉ dẫn lời ông Ishikane nói “để có thể tiếp tục triển khai những dự án ODA và nhận được sự thấu hiểu cũng như sự ủng hộ của người dân cả 2 nước thì cần có biện pháp xử lý nghiêm khắc vụ việc này”.
Trong khi đó, các cơ quan truyền thông Nhật Bản nói Tokyo sẽ đình hoãn việc cho vay ODA giai đoạn 1 của dự án xây dựng đường sắt đô thị số 1.
Hãng tin AFP, dẫn nguồn bộ ngoại giao Nhật Bản, thì cho biết thêm các khoản cho vay mới cũng bị tạm ngừng.
Bản tin của hãng thông tấn AFP cho biết Nhật Bản cũng đã đình chỉ ODA cho Uzbekistan vì vụ việc liên quan JTC, và đang thảo luận với nhà chức trách Indonesia.
Tuy vậy, chính phủ Nhật Bản nói sẽ xem xét nối lại ODA cho Việt Nam tại một cuộc họp khác vào cuối tháng Sáu, dựa trên kết quả điều tra của Việt Nam.
Tokyo yêu cầu Hà Nội điều tra có xảy ra bê bối hay không trong các hợp đồng liên quan Tập đoàn Tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) và Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam
Tại một cuộc họp cuối tháng Sáu, Nhật Bản sẽ xem xét nối lại ODA sau khi xem kết quả điều tra và biện pháp phòng ngừa của Việt Nam, theo báo Japan Times của Nhật.
Hồi đầu tháng Năm, cơ quan cảnh sát điều tra của Việt Nam đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 6 bị can nguyên là các viên chức ngành đường sắt Việt Nam.
Phản ứng của Việt Nam
Đến cuối ngày 3/6, Bộ Kế hoạch và Đầu tư lên tiếng nói Nhật Bản sẽ không dừng các dự án ODA đối với Việt Nam.
Trang tin Vietnamnet dẫn lời Nguyễn Xuân Tiến, Vụ phó Vụ Kinh tế Đối ngoại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nói “đối với các dự án ODA mới, phía Nhật Bản sẽ phê duyệt dựa trên cơ sở phía Việt Nam cam kết thực hiện điều tra và xử lý nghiêm các cá nhân hoặc tập thể liên quan đến nghi án công ty Tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) đưa hối lộ; xây dựng các biện pháp phòng ngừa phát sinh những vụ việc tương tự”.
Theo đó, Bộ Kế hoạch – Đầu tư sẽ xây dựng quy trình thanh tra, kiểm tra các dự án ODA nói chung, đặc biệt là các dự án ODA Nhật Bản, và lấy ý kiến sửa đổi, hoàn thiện các quy định có liên quan.
Trong khi đó, theo thông cáo báo chí của Sứ quán Nhật tại Hà Nội, Nhật sẽ ngưng giải ngân “các hợp đồng bị phát hiện có tiêu cực theo báo cáo của bên thứ ba của Công ty JTC”.
Đối với các dự án mới có liên quan đến Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, Nhật Bản sẽ phê duyệt sau khi Việt Nam “1) tiến hành điều tra sự thật liên quan đến vụ việc tiêu cực, 2) Xử lý các cá nhân có liên quan và 3) Thông qua xây dựng các biện pháp phòng ngừa phát sinh những vụ việc tương tự”.
Thông cáo báo chí nói thêm với các dự án mới khác, Nhật Bản sẽ phê duyệt “trên cơ sở phía Việt Nam cam kết sẽ thực hiện các điều tra có liên quan nêu trên và xây dựng các biện pháp phòng ngừa phát sinh vụ việc tương tự”.
Điều tra
“Để có thể tiếp tục triển khai những dự án ODA và nhận được sự thấu hiểu cũng như sự ủng hộ của người dân cả 2 nước thì cần có biện pháp xử lý nghiêm khắc vụ việc này”.” – Ông Kimihiro Ishikane, Vụ trưởng Vụ hợp tác Quốc tế của Nhật Bản
Vụ việc nổi lên hồi cuối tháng Ba, sau khi báo Nhật Yomiuri Shimbun đưa tin Chủ tịch Tập đoàn Tư vấn Giao thông Nhật Bản (JTC) khai với cơ quan công tố Tokyo việc hối lộ một quan chức Việt Nam 80 triệu yen (tương đương 16 tỷ đồng) để giành dự án có sử dụng vốn ODA trị giá 4,2 tỷ yen.
Đây là một phần trong dự án xây dựng tuyến đường sắt trên cao ở Hà Nội.
Theo báo Nhật, ông chủ tịch tập đoàn khai đã chi tiền lại quả cho các quan chức ở Việt Nam, Indonesia và Uzbekistan.
Ông này được cho là đã ký vào bản khai. Trước đó ông đã tự nguyện đến làm việc với Văn Phòng Công tố Tokyo hôm thứ Ba ngày 18/3 sau khi Cục thuế Tokyo phát hiện JTC đã chi một khoản không minh bạch trị giá 130 triệu yen.
Trong tổng số 130 triệu yen chi không minh bạch này, 80 triệu yen là chi cho quan chức Việt Nam, còn 30 triệu chi ở Indonesia và 20 triệu chi ở Uzbekistan.
Tất cả đều với mục đích giúp cho JTC giành được hợp đồng các dự án có sử dụng vốn vay ODA của Nhật ở các quốc gia này.
Trong một diễn biến khác, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Việt Nam quyết định cho thay Tổng Giám đốc Đường sắt Việt Nam, trong bối cảnh đang có điều tra nghi án nhận hối lộ từ Tập đoàn JTC (Nhật Bản).
Nguyễn Đạt Tường mất chức tổng giám đốc, để chuyển sang làm thành viên chuyên trách Hội đồng Thành viên của Tổng Công ty này.
Quyết định thay ông Nguyễn Đạt Tường đã có trong tháng Năm, nhưng được công bố chính thức hôm 3/6.
Vũ Tá Tùng, nguyên phó tổng giám đốc Đường sắt Việt Nam, chính thức lên thay vị trí của Nguyễn Đạt Tường kể từ ngày 3/6. Ông Tùng cũng đang kiêm chức Tổng Giám đốc Đường sắt Sài Gòn khi có quyết định này.
Bộ Giao thông Vận tải không nói việc Nguyễn Đạt Tường mất chức tổng giám đốc là có liên quan tới cuộc điều tra nghi án nhận hối lộ từ Tập đoàn JTC (Nhật Bản).
Bộ trưởng Giao thông Đinh La Thăng nói ông Tường là người “đạo đức trong sáng” nhưng “công việc anh làm không tốt nên buộc phải thay”.
“Anh đứng đầu một đơn vị, công việc trì trệ thì anh phải làm việc khác cho phù hợp, lý do chỉ có thế,” Bộ trưởng Thăng cho biết.