Năm Tuất, Lai rai chuyện… CHÓ

Trong 12 con giáp, linh thiêng như Rồng, hiền lành như Gà, nhỏ bé như Chuột, “nhân bản” như Dê… vậy mà gần gũi nhất với NGƯỜI lại là Chó.

Tuy nhiên xét về một mặt khác, thấy cũng hơi lạ. Trong 12 con giáp, con nào cũng biết bơi, chỉ khác bơi nhanh hay chậm mà thôi, nhưng không kiểu bơi của con nào được nâng cấp thành tiêu biểu, xứng đáng cho NGƯỜI công nhận là kiểu mẫu để lấy làm bài học cơ bản, trừ chỉ có của Chó: Bơi Kiểu Chó! Vậy mà chẳng hiểu nguyên nhân nào khi Ngọc Hoàng có ý định chọn lựa 12 con vật để cai quản trần gian bằng cách cho tổ chức một cuộc thi bơi qua dòng Thiên Giang, tuy cuối cùng Chó cũng lọt được vào danh sách thí sinh trúng tuyển nhưng lại về áp chót, chỉ hơn được mỗi con Heo tự Lợn. Bí mật này cho tới nay, sau hằng triệu triệu thế kỷ, tức là từ khởi thủy có loài người hiện diện ở hành tinh này, vẫn chưa có câu giải đáp. Nghe đồn có lần bị các “fans” – tức những người cầm tinh chó – chất vấn quá, con vật này bèn trả lời như thể cho qua truyện: “Ừa thì tại… tớ dừng lại nhiều lần để tắm rửa trên dòng sông”. Phải chăng vì sự tích này mà suy về phương diện bói toán, tuổi Tuất được “đánh giá” là sở hữu những đặc tính: Thông minh, thẳng thắn, trung tín và kín miệng? Đúng hay sai, xin hạ hồi phân giải, bây giờ mạn phép đề cập đến nhiều khía cạnh quan trọng khác của chó trước đã.

Chó tên khoa học là Canidae (theo tiếng Latin, Canis có nghĩa là chó) xuất phát từ tổ tiên cáo và chó sói. Chó là loài động vật có vú, ăn thịt và thích nghi đặc biệt để săn mồi, ra đời vào khoảng 400 triệu năm trước đây. Chó cũng là loài động vật đầu tiên được loài người thuần hóa cách nay khoảng 15,000 năm, vào cuối kỷ Băng Hà (giai đoạn giảm nhiệt độ lâu dài của khí hậu Trái Đất, dẫn tới sự mở rộng của các dải băng lục địa, các dải băng vùng cực và sự đóng băng trên núi. Ít nhất đã có bốn thời kỳ băng hà chính trong lịch sử Trái Đất. Kỷ băng hà sớm nhất theo lý thuyết, được cho rằng đã xảy ra khoảng 2.4 tới 2.1 tỷ năm…). Tuy nhiên trước đó, nghĩa là cách nay khoảng 40,000 năm, người và chó sói vẫn là đối thủ sinh tử của nhau trong các cuộc săn mồi theo bầy. Cho tới khi loài người đã khởi sự biết sống thành xã hội, chó cũng bắt đầu tìm đến kiếm ăn. Để tự vệ, loài người bắt chó sói, phần để lấy thịt làm thực phẩm; phần bắt giam “tù binh” để từ đó qua nhiều thế hệ thuần hóa thành… chó nhà. Thế nhưng loại động vật này cũng bị phân hóa để rồi hiện nay, theo các nhà động vật học, chó có khoảng 40  loài và 122 phân họ, điển hình như Bẹc-giê, Chiuahua Fox, Collie, Bulldog, Beagle, Rottweiler, Shepherd, Poode, Retriever, Chow Chow, Dachshund, Boxer, Pug, Shih Tzu, Maltese, St. Bernard, Saluki, Akita, Schæfer, Broholmer …

Người Việt mình gọi là “chó” mà theo thiển ý, từ ngữ này bắt nguồn từ sự bắt chước tiếng rú lên của chó; theo đó khi còn là thú hoang, loài này vốn là chó sói, chưa biết sủa mà chỉ tru thôi. Người Việt, đặc biệt ở miền Bắc thường không phân biệt âm /tr/ với âm /ch/, thành ra khi phát âm “tru” lại như “chu” vậy. Nghĩa của tiếng kêu ầm ĩ tuy viết “tru tréo”, nhưng giọng địa phương (dialect) phát âm thành “chu chéo” để rồi  lâu dần hai âm “chu” đặc biệt “chéo” hòa hợp mà biến thành… “chó” khi nào không hay!Cũng như đối với một số con vật khác như hùm, bò, bê, nghé, dê… chắc cũng bởi hệ quả biến âm địa phương kể trên cộng với nhiều yếu tố khác như phong thổ, nhu cầu… mà tiếng kêu của chúng qua nhiều thời đại đã biến thành tên gọi của chúng như hiện nay.

Ngoài ra “con chó” còn được gọi bằng tên Hán-Việt: Khuyển và Cẩu.

Vào thời cổ đại, hai từ “khuyển” và “cẩu” có sự khác biệt. Theo đó, “khuyển” chỉ chó lớn; “cẩu” chỉ chó con.

Ngày nay hai từ này đồng nghĩa: “Khuyển, cổ đại chỉ đại cẩu; hậu khuyển, cẩu thông danh”: Khuyển thời xưa chỉ chó lớn; về sau khuyển, cẩu gọi lẫn lộn.

– Từ “khuyển” được ghép với một từ khác để chỉ các “đối tượng” khác nhưng vẫn liên quan đến con chó, chẳng hạn: Ái khuyển: Chó cưng – Khuyển xa: Chuồng chó – Khuyển xỉ: Răng nanh – Khuyển vịnh: Bơi chó – Khuyển ưng: Chó săn (nghĩa bóng: Kẻ tôi tớ để sai khiến) – Khuyển mã: (Thân) chó ngựa (nghĩa bóng: Tôi tớ trung nghĩa với chủ)…

 – Từ “cẩu”, cũng không dùng một mình – Cẩu trệ: Chó lợn (nghĩa bóng chỉ những phường tiểu nhân, phẩm cách hèn hạ) – Cẩu hạnh (tính xấu như chó, lòng dạ chó má) – Cẩu đạo (ăn trộm, kẻ khoét vách chui vào nhà người ta mà lấy của)…

Ở quốc nội Việt Nam ngày nay, tình trạng từ loại “tạp chế” rất thịnh hành, bởi thế có từ “cẩu tặc” để gọi kẻ ăn trộm chó, trong khi với Hán ngữ, “cẩu tặc” là tiếng nhục mạ kẻ bất trung bất nghĩa, hoàn toàn không dính dáng gì đến chó cả. – “Cẩu ngoại” chỉ chó ở nước ngoài được buôn về nước nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường… thịt chó.

So với các loài động vật khác, chó được nuôi nhiều nhất trên thế giới để dùng vào nhiều mục đích khác nhau, như giữ nhà, dẫn đường, săn bắt, chăn cừu, kéo xe, tải thương, thám hiểm, bảo vệ an ninh, làm cảnh, kinh tài cho chủ (bằng “công tác” truyền giống), làm bạn với chủ… nhưng đồng thời cũng để làm thực phẩm.

Chó có nhiều loại, nhiều chi nên mỗi loài lại có một số đặc tính khác biệt, kể ra không suể. Nói bóng nói gió thì “mỗi loài một vẻ; mười con vẹn mười”, trừ con chó Martha; cô nàng khuyển này đã đoạt giải “World’s Ugliest Dog Competition”, trong cuộc thi đua “Con chó xấu nhất thế giới”,ngày 23/06/2017, tại Petaluma, California, Hoa Kỳ. Thế nhưng diện mạo có một không hai của Martha cũng đã mang về cho chủ nó 1,500 Mỹ Kim giải thưởng. Vậy thì “ai bảo xấu là khổ; xấu đôi khi… sướng lắm chứ”!

Ở đây xin phép nhấn mạnh là người viết chỉ nêu những đặc tính tổng quát của chó – nhưng thuộc diện chó nhà – mà thôi.

Trước hết, nói về số năm sống hay nôm na là tuổi đời của chó, các chuyên gia về loài khuyển đã tính được theo lối “tiện và lợi” như sau: Khoảng thời kỳ đầu đời, con chó được 1 năm tuổi thì bằng người lên 16 tuổi. Chó 2 tuổi tương xứng với người 24 tuổi; chó “thọ” 3 năm tuổi bằng người bước vào lứa tuổi “tam thập nhi lập”. Từ mốc điểm thời gian này, một năm tuổi của chó chỉ còn tương đương 4 năm tuổi của người.

Thời gian chó mang thai kéo dài trung bình khoảng 60 – 62 ngày. Khi mới lọt lòng mẹ, chó con không có răng, phải chờ trong vòng 4 tuần lễ mới dần dần sở hữu 28 răng. Nơi chó trưởng thành, số răng đầy đủ ở cả hai hàm gồm 42 chiếc.

Cũng lúc mới chào đời, chó con không thể sử dụng ngay được thị giác. Các cụ ở nhà quê xưa giảng giải, việc “mở mắt” của mỗi con chó con được tính một tuần lễ theo số lượng chó con mỗi lứa; thí dụ 2 con thì 2 tuần; 4 con thì nhân gấp đôi… Mắt chó có tới 3 mí. Ngoài mí trên, mí dưới, chó còn có mí thứ 3 nằm hơi sâu ở giữa, phía trong, nhằm chắn bụi bậm. Vả lại, thị giác của chó cũng yếu, chỉ phân biệt được 3 màu mà thôi: Xanh lục, xanh dương và vàng. Để phân biệt vật thể, chó nhờ vào sự chuyển động, sau đến ánh sáng rồi hình dạng (của đối tượng).

Ngược lại, thính giác và khứu giác của chó rất bén nhậy. Chó có thể nhận biết 35,000 âm rung chỉ trong một giây và phân biệt khoảng 220 triệu mùi khác nhau. Bởi thế không lạ khi chó được dùng vào việc “ngửi” mùi của các đồ vật chôn dưới đất sâu hay giấu trong thùng đóng kín. Loại chó săn đánh hơi được các con mồi hoặc cây nấm trong rừng hoang…

Sau nữa, người ta không thể phủ nhận đặc tính thủy chung của loài khuyển, biết quấn quít bên chủ… như thể chó nghe và hiểu được tiếng người. Chẳng thế mà không thiếu chú chó đã anh dũng tiến vào lịch sử loài người mà điển hình nhất là Laika của Nga, con chó đầu tiên được đưa lên không gian trong chuyến phi thuyền năm 1957.

Vả lại, câu “chó là người bạn trung thành” thiết tưởng cũng không sai. Ai đối xử tốt với nó, nó không bao giờ cắn lại. Hơn nữa, chó biết biểu hiện tình cảm với chủ. Câu đố dân gian “đầu làng gõ mõ, cuối làng phất cờ” diễn tả điệu bộ chó mừng rỡ khi đón chủ là một thí dụ. Tuy có trường hợp “yêu chó, chó liếm mặt” nhưng cũng chỉ vì nó mến chủ đấy thôi. Có thể nói, chó không phản bội chủ. Tục ngữ Việt Nam có câu: “Con không chê cha mẹ khó; chó không chê chủ nhà nghèo”. Người ta yêu quí loại gia súc này cũng bởi đặc tính ấy của chúng.

Phải nói là truyền thuyết dân gian đã đóng một vai trò quan trọng trong việc liên kết giữa chó và lịch sử. Giở lại Việt sử, ngày nay người ta đọc thấy thời An Dương Vương, Thục Phán lên ngôi năm 258 trước Tây lịch, chấm dứt triều đại các vua Hùng, đã dời  kinh đô từ miền trung du Vĩnh Phú về miệt đồng bằng Hồng Hà. Sở dĩ ban đầu vua đã muốn định đô tại làng Tó (Uy Nỗ) nhưng lại dời về gò Cổ Loa là bởi theo chân… đàn chó (có lẽ là chó săn) vì các thủ lãnh bộ lạc đều là những thợ săn lỗi lạc. Con chó được vua yêu quí nhất là chủ soái đàn chó săn, lúc đó cũng tìm về Cổ Loa để đẻ con. Cho tới ngày nay, dân chúng địa phương vẫn chọn ổ (nơi) chó đẻ con để dựng nhà vì tin đó là đất phát phúc, phát tài.

Lại nữa, nhân đang nói về thứ văn hóa tín ngưỡng, thiết tưởng cũng cần nhấn mạnh bổ túc rằng cổ nhân Việt Nam đã sáng tạo một quan niệm dân gian tuyệt vời dựa trên câu chuyện truyền khẩu về con chó vào triều đại Lý Công Uẩn tức vua Lý Thái Tổ. Theo truyền thuyết, ở quê Lý Công Uẩn có một con chó đẻ ra một chó con sắc trắng với đốm lông vàng kết thành chữ “Vương” trên lưng, báo điềm năm Tuất “sản xuất” một người làm vua. Trong khi Lý Công Uẩn đã sinh ra vào năm Giáp Tuất (974). Quả thật, sau này Lý Công Uẩn đã ngự trị trên ngôi rồng, lấy hiệu là Lý Thái Tổ.

Đặc biệt hơn nữa, khi vua Lý Thái Tổ đời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long, bỗng có một con chó bụng chửa từ núi Ba Châu, Bắc Giang, bơi qua sông Cái, lên núi Nùng mà đẻ một chó con. Đến năm Nhâm Tuất, hai con chó đều hóa đá. Nơi này về sau, một ngôi đền thờ chó mẹ và chó con đã được lập nên, gọi là đền thờ Cẩu Nhi. Tới triều đại sau, điện này được dời ra ngoài hoàng thành, dựng trên một ngọn gò bên bờ hồ Trúc Bạch.

Tuy vậy, trong cuộc sống thực tế, chó vẫn bị… oan ức, nhất là khi loài người lạm dụng danh xưng của nó vào việc chửi bới, thóa mạ địch thủ bằng những thuật ngữ, tiếng lóng… chẳng hạn người Việt thì vẫn “thoải mái” sử dụng các từ: Đồ chó, đồ chó má, đồ chó đẻ, thứ chó dái, đồ chó dại, đồ chó điên, ngu như chó, đồ chó cái, thứ chó chết, loại chó chui gầm chạn, đồ chó hủi, chó ghẻ, đồ chó vô chủ, lũ chó hoang, tuồng chó lợn, chó với mèo, đồ chó liếm đít, thứ chó ăn cứt, đồ chó săn, loài cẩu nô… 

Lại nói tổng quát, loài chó vẫn sở hữu hình tượng đa dạng, đa nghĩa trong văn hóa loài người nói chung, kể cả trong lãnh vực hội họa, điêu khắc và điện ảnh…  Chẳng thế mà tên chó đã được sử dụng để đặt cho các chùm sao: Đại Khuyển, Tiểu Khuyển, Lập Khuyển..

Riêng trong văn hóa Á Đông, chó thuộc lục súc (trâu, chó, ngựa, dê, gà và lợn), đặc biệt đứng trong danh sách 12 con giáp, hạng thứ 11, với chi Tuất. Trong văn hóa người Việt, chó là biểu tượng của lòng trung thành (khuyển mã chi tình), biểu hiệu thần giữ của. Chó được quan niệm là con vật đem lại sự may mắn và thịnh vượng, trong khi mèo mang đến điều dữ, xui xẻo, vì “mèo đến nhà thì khó, chó tới nhà thì sang”. Bởi vậy chó đá được đặt tại cổng đền, miếu, đình, chùa hay trước cổng làng, cửa nhà để ngăn trừ tà ma, cảnh báo quân gian.

Nhân vừa nhắc đến chó đá, thiết nghĩ cũng cần trình bày rộng rãi hơn, bởi vì không chỉ trước kia mà cả ngày nay ở Việt Nam vẫn có tục thờ chó đá vốn được thể hiện dưới hai hình thức: Một là chôn đá trước cổng nhà như một linh vật để canh cổng như thể trừ tà, cầu phúc. Hai là đặt chó đá trên bệ thờ như một thần linh để phụng thờ, cầu cúng.

Nhiều khảo cứu gia đã nhận xét hình thức ở Việt Nam, chó đá giữ vai trò canh gác là phổ biến hơn cả. Một số nơi gọi chó đá một cách kính cẩn là quan lớn Hoàng Thạch, do nguồn gốc tại đền thờ quan Hoàng Thạch ở Địch Đình (Định Vĩ), tỉnh Sơn Tây – nghe đồn nơi đây linh lắm – chính giữa bệ thờ là quan Hoàng (con chó) cao khoảng 1.4m trong tư thế ngồi xổm, tai cụp, mắt nhìn thẳng phía trước, miệng há, lưỡi thè ra. Có người giải thích rằng “ngài” đang cười vì khuôn mặt rất tươi. Chung quanh quan lớn là tượng 16 chó con với kích thước khác nhau.Ngày nay, dân chúng trong làng thường đến đây hương khói xin “ngài” phù hộ. Những cặp tình nhân gặp trắc trở, vợ chồng lục đục và những người gặp hoàn cảnh tranh chấp, xung đột… vẫn đến đây cầu “ngài” soi sáng, phù hộ. Sau khi khấn vái, họ thường chém ngang cây chuối hoặc đập vỡ một chồng bát mang theo với ý “thề độc”.

Ở cửa đền Hai Bà Trưng (xã Hát Môn, Phúc Thọ, Hà Tây) vẫn còn một đôi chó đá với nhiệm vụ canh giữ. Phần Dư Địa Chí trong sách Lịch Triều Hiến Chương Loại Chí của Phan Huy Chú, có ghi rõ: “Cửa nghi môn ở điện Lam Kinh có hai con chó đá rất linh”. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và sách Tây Hồ Chí, khi chép về việc trồng muỗm vào đời Trần trên đê sông Hồng, đều có nói đến miếu Chó Thần…

Và còn rất nhiều địa phương trên khắp lãnh thổ Bắc, Trung, Nam đều có miếu, đền… đặt tượng chó đá gọi là “Thần Cẩu”. Tại các tư gia, người ta cũng thực hành thứ tín ngưỡng dân gian này. Nhà quý tộc chôn chó đá để canh giữ, bảo vệ chỗ thờ vua chúa. Nhà phong thủy chôn chó đá để thay đổi dương cơ, âm phần. Dân gian chôn chó đá để xua đuổi ma quỷ.

Theo tác giả Đào Duy Anh trong Việt Nam Văn Hóa Sử Cương, xưa kia, cửa ngõ thường không làm đúng chính giữa nhà và sân hầu tránh việc người ngoài nhìn thẳng vào trung tâm nhà. Người ta cũng kiêng việc có đền chùa ở trước nhà và có con đường đâm thẳng vào nhà. Trường hợp bất đắc dĩ không tránh được những điều kỵ ấy, người ta phải chôn trước nhà một con chó đá hay treo một cái gương ở trên cửa chính để yểm tà khí….

Vậy nhân tiện câu chuyện trên, mạn phép lai rai về món ẩm thực lừng danh này: Thịt chó! Người viết đành rằng vẫn biết chuyện này có thể không thích hợp với một số quí độc giả ở hải ngoại vốn theo văn hóa Tây Phương, việc giết chó, mèo… dường như là điều quốc cấm và nghe nói đến món thịt chó, hầu hết người ta rùng mình. Hơn nữa, việc giết chó, ăn thịt chó ngày nay đang bị các nhà bảo vệ động vật trên thế giới phản đối mạnh mẽ. Điển hình như Robert Lucius, một cựu viên chức của tòa đại sứ Mỹ ở Hà Nội đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận đặt trụ sở ở California với tên gọi “Kairos Coalition” (Liên minh Kairos) để thúc đẩy việc đối xử nhân đạo với gia súc, cách riêng với chó mà ông gọi là “những người bạn thật sự phải được yêu mến, nuôi nấng và trân trọng”… Có thể nói, cuộc chiến quanh thói quen ăn thịt chó ngày càng trở nên nóng bỏng, cam go.

– Các món “cẩu nhục”: Thế nhưng, món ăn này vẫn là món “đệ nhất khoái khẩu” của đồng bào mình trong nước. Vả lại, không chỉ ở Việt Nam mà tại nhiều nước khác – như Trung Quốc, Đại Hàn, Phi Luật Tân, Indonesia, Đài Loan, Polynesia, Mexico, Bắc Cực, Nam Cực… – thiên hạ vẫn “mê hơn điếu đổ” món này. Riêng tại Việt Nam, hàng năm hơn 5 triệu con chó bị “hy sinh vì chính nghĩa”.

Theo Giáo sư Trần Quốc Vượng, “cội nguồn ăn thịt chó bắt đầu từ lễ hiến tế chó trong tín ngưỡng dân gian. Người ăn đầu tiên là thầy cúng, thầy phù thủy mà cũng chỉ ăn lén, ăn vào lúc tối trời, đêm hôm. Do mặc cảm tội lỗi xưa nay chẳng ai nói toạc ra là ăn thịt chó. Do kiêng kỵ nên người ta nói chệch là ăn thịt cầy hay mộc tồn”.

Thật ra đây là kết quả của một lối chơi chữ rất độc đáo của ông cha mình, bắt nguồn từ Hán tự “mộc tồn”.“Mộc” có nghĩa là cây;  “tồn” là còn. “Cây còn” đọc lái là “con cầy”. Đến thời Pháp thuộc, trong những trận kháng chiến chống thực dân, dân ta thường hô khẩu hiệu: “Hạ cờ Tây!”.  Tiền nhân vốn sẵn đầu óc châm biếm và hài hước nên một dịp nữa lại nói lái câu này thành “hạ cầy tơ!”, tức là làm thịt chó non mà… đánh chén.

Thịt chó thường được các đầu bếp Việt Nam chế biến thành nhiều món: Thịt luộc (biến thể là hấp hoặc phay); dồi nướng, lòng hấp, thịt nướng (từ món quay, chả chìa); nhựa mận (gốc là xào lăn); xáo măng (từ món lẩu). Các gia vị chính để chế biến: Sả, giềng, mẻ, mắm tôm, lá mơ trắng. Rau thơm đi kèm gồm có húng chó, hành sống, mơ tam thể, ớt trái,.. nhưng đặc biệt nhất vẫn là mắm tôm. Thời gian khoảng cách nay thập niên, ở miền Nam người ta lại “chế” món “chó bẩy món”, nhưng thiết tưởng đó chỉ là cách quảng cáo thương mại, “có tiếng mà không có miếng”, nghĩa là công thức nấu nướng vẫn áp dụng theo các món căn bản cổ truyền.

Đồ uống thường sử dụng với thịt chó là rượu đế, bia.

Quan niệm người Việt mê tín dị đoan vẫn cho rằng ăn thịt chó đầu năm, đầu tháng thì sẽ bị xui xẻo, không gặp may mắn trong cả năm, cả tháng đó. Ngược lại, ăn thịt chó vào cuối năm, cuối tháng hoặc sau khi gặp một chuyện không hay thì lại là xua đuổi cái “vận đen” đi.

-Nguyên do nhiều người mê thịt chó: Để gọi là “khách quan” trong câu chuyện về thịt chó, người viết mạn phép trích dẫn những cảm nghĩ của Vũ Bằng, một nhà văn nổi danh đặc biệt về  các “món ngon” của thủ đô Hà Nôi nói riêng, của quê hương Việt Nam nói chung, trong đó có món thịt chó vốn đã được nâng lên bậc  “quốc hồn quốc túy”:

Không! Con chó là con vật để cho người ta ăn thịt; ăn thịt chó không khác gì ăn thịt thỏ, ăn thịt nai, ăn thịt bò. Huống chi thịt chó lại còn ngon và bổ; vì thế tôi cho rằng mặc dầu người ta đàm tiếu thế nào đi nữa, thịt chó vẫn cứ là một món ngon bất diệt của dân ta và tôi tin rằng: “Nước ta còn, thịt chó còn” mà văn hóa ẩm thực của ta mai sau hay, dở là ở điểm có biết duy trì thịt chó hay không vậy. (Món ngon Hà Nội).

Một tác giả khác (người viết lỡ… không nhớ tên) khi viết về đời cụ Nguyễn Đăng Hạo, người huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Cụ đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ, khoa Bính Tuất 1646, đời vua Lê Chân Tông…. Có thể nói cụ là người đầu tiên có tên trong sử thi, cùng cái thú tiêu dao với ăn thịt chó, trước cả Đọan Trường Tân Thanh với cụ Nguyễn Du. Cụ Nguyễn Đăng Hạo mê mẩn thịt chó đến độ cho đó là việc… “tri thiên mệnh” qua bài thơ có cái tên vô cùng gợi cảm, gợi tình: Hành Hạc từ – dịch Nôm là:

– Cách chọn chó ngon và nghệ thuật làm thịt chó: Đã đành thịt chó ngon nhưng nếu biết chọn loại chó xứng danh thì lại càng thấy hấp dẫn vô bờ.

 “Dân thịt chó”, những người sành ăn thịt chó vẫn xếp loại chó ngon theo bậc thang “nhất bạch, nhì vàng, tam khoanh, tứ đốm”. 

  Mà thôi, đề cập đến thịt chó, đến nghệ thuật làm các món thịt chó và cách thức ăn thịt chó… thì biết bao giờ kế mới hết. Vả lại, chẳng bao giờ có thể gọi là đầy đủ. Hơn nữa vừa kể vừa… nuốt nước miếng, “chịu đời sao thấu”. Cứ ngẫm nghĩ câu ca dao “sống trên đời ăn miếng dồi chó, chết xuống âm phủ biết có hay không”, ắt cảm thông và hiểu được cái động lực, cái đam mê lẫn thú vị của việc “hạ cờ tây”, việc đánh chén “mộc tồn” hay “nai đồng quê”…

Tin hay không tin, chẳng phải là vấn đề. Tuy nhiên tân niên này là năm Tuất, do đó quan trọng là “thiên hạ” nói chung và nói riêng những người cầm tinh con chó, thiết tưởng cần biết một số “bài học lớp đồng ấu”, nghĩa là cơ bản về loài gia súc này, bởi vì dù sao cũng “đã mang lấy… khuyển vào thân, thì đừng trách lẫn trời gần trời xa”.

Nhưng, thế nào là chó khôn?: Xin làm ơn nhớ khẩu hiệu “nhất bạch, nhì vàng, tam khoang, tứ đốm” chỉ dành cho mục “đánh chén cầy tơ” mà thôi, không liên quan gì tới lãnh vực chó khôn. Ca dao mô tả giữa chó khôn, chó khờ như sau:“Chó khôn tứ túc huyền đề; tai thì hơi cúp, đuôi thì cong cong” – còn thì: “Giống nào mõm nhọn, đít vồng, ăn cằn, cắn bậy, ấy không ra gì!”. Theo đó, chó nào có đến 4 cái móng nhỏ đóng ở vị trí sau khuỷu chân thì đó là chó quí tướng, đem thịnh vượng lại cho người nuôi. Theo các cụ xưa, chọn chó cần những điểm như sau: 1) “Đốm đầu thì nuôi, đốm đuôi thì thịt” (Chó có đốm ở trên đầu thì tốt, còn có đốm ở đuôi thì nên sớm cho… củ giềng)- 2) “Bỏ đuôi bên trái thì nuôi; bỏ đuôi bên phải thì thịt” (Khi đứng ở trạng thái tự nhiên, đuôi chó nghiêng về bên trái thì tốt) – 3) “Nhất một, nhì chín” (Chó mẹ chỉ đẻ một con thì chó con đó rất quí).

Ngoài ra những chó nào có những đặc điểm như sau cũng đáng nuôi, chẳng hạn “tứ túc mai hoa” (chó có 4 chân đều có đốm lông trắng là có quí tướng đấy!) – Chó có đốm lưỡi (đốm càng đen càng khôn; rắn độc cắn không chết) – Chó 3 khoanh (trước khi nằm xuống, chó xoay mình đúng 3 vòng để dọn chỗ, ấy là chó khôn “can không nổi”)…

Còn nói về việc chọn chó săn, các cụ cho kinh nghiệm: Thân hình chắc nịch, đùi nở, chân thon; mắt sâu, mõm to và nhất là quanh mõm lông có nhiều mầu; mũi lúc nào cũng ướt và lưng như lưng ngựa. Câu “nghề chơi cũng lắm công phu” quả không sai!

Trong lịch sử, nhiều danh nhân khi nằm ngủ đã mơ thấy chó. Các giấc mộng này đã được giải thích bằng những sự liên hệ giữa “chó trong mơ” và đời sống thực tế và sau đó đã được chứng minh bằng những “sự cố” bất khả phủ nhận. Thí dụ:

– Vào thời nhà Tống bên Tầu, danh tướng Nhạc Phi đang chống giặc Kim thì bỗng bị triệu về. Đêm hôm đó, ông nằm mơ thấy hai con chó ngồi nói chuyện với nhau dưới ánh trăng. Một trong những cận vệ của Nhạc Phi vốn giỏi về đoán mộng đã giải thích: Hai con chó là hai chữ “khuyển”; chúng nói chuyện với nhau là chữ “ngôn”. Như vậy theo hình thức, hai chữ “khuyển” hai bên; ở giữa là chữ “ngôn”. ( Ngục: 獄 gồm  犭: khuyển;犬: khuyển; ngôn: 言 ). Sau quả nhiên Nhạc Phi bị quyền thần Tần Cối mạo thánh chỉ “bắt giam vào ngục” rồi giết chết.

– Arnaud de Villeneuve, một nhà y học lừng danh kể rằng một đêm nọ, ông nằm mơ bị chó cắn vào chân. Thức dậy, ông vẫn cảm thấy chỗ bị cắn còn đau. Sau ít ngày, kết quả cuộc khám nghiệm cho biết chân ông đã bị ung thư.

Theo chuyên gia đoán mộng lừng danh Nicéphore, mơ thấy bị chó cắn là điềm bị nhục mạ, xỉ vả, bị thiệt hại, buồn bã hoặc bị đau ốm – mơ bị chó sủa là điềm bị nguy hiểm – bị chó đuổi: Có kẻ định ám hại mình.

Nếu mơ thấy chó trắng: Điềm may mắn – Chó mực: bị lừa, bị thiệt hại – Chó dại: cãi nhau – Chó chết: bị xúi quẩy, bị tai nạn – Chó săn: Thay đổi hoàn cảnh, khá giả – Chó bị thương: sắp gặp nguy hiểm – Chó cắn nhau: gặp chuyến bất hòa, định giải quyết bằng bạo lực – Một đàn chó:  tái ngộ với bạn bè cũ – Chó con: được một người tốt, thường là phụ nữ hảo tâm, đỡ đần – Chó gầy ủ rũ: một người bạn đang trông mình giúp đỡ – Nghe tiếng chó sủa: mình đang gây phiền phức cho những người chung quanh – Giết một con chó nhỏ đẹp: bị mất mọi thứ, thanh danh, bạn hữu và tiền bạc – Giết một con chó cái: sẽ/sắp gặp một người đàn bà đê tiện và đa dâm – Nuôi chó: đang nuôi dưỡng một ước vọng hay một kỹ năng – Ăn thịt chó: Làm được một việc khoái trá để rồi lo ngay ngáy ngày đêm…

Quẻ bói tổng quát đầu năm Tuất

Vâng, nói tổng quát, người tuổi Tuất là những người giầu tinh thần trách nhiệm và sẵn sàng hy vinh vì chính nghĩa, vì tha nhân, biết kính trọng các bậc tiền bối, nể nang bề trên và trung kiên cùng bạn hữu đồng thời giữ lễ với mọi người.

Người tuổi Tuất tuy mẫn cảm, thông minh nhưng nhiều khi thiếu tinh tế trong cuộc sống phức tạp.

Về mặt đời sống, người tuổi Tuất thời còn trẻ thì có những phát huy vượt năng lực, thành đạt mau chóng trong nghề nghiệp, nhưng từ trung niên trở lên, vận số lại trầm. Riêng người tuổi Mậu Tuất, cuộc đời khá tốt đẹp từ thuở nhỏ cho đến khi về già, cả về công danh, tài lộc, tiền bạc lẫn tình cảm.

Đời người tuổi Tuất thường được “đánh giá” là thọ, sống trung bình từ 67đến 75 tuổi, tuy nhiên nhờ được lộc trời mà còn biết tu nhân tích đức, làm thiện thì được gia tăng tuổi thọ đến tối thiểu bách niên giai lão; ngược lại, nếu ăn ở gian ác, thất đức thì bị giảm thọ nặng nề để rồi cùng lắm chỉ “hưởng dương” mà thôi.

Về mặt tình cảm, người tuổi Tuất thường lâm cảnh thăng trầm, có cảm giác bất mãn, tuy mạnh dạn nhưng hay gặp cảnh ngộ tình ái bất ổn định. Thế nhưng, khi đã đi vào cuộc sống lứa đôi thì cả nam lẫn nữ đều biết lo toan cho gia đình, cưng chiều con cái; nói chung gia đạo yên vui, hạnh phúc, trong đó cần có bàn tay phụ giúp tích cực của người vợ.

Năm nay cũng là năm tốt để kết hôn dành các tuổi nói chung, nhưng càng thuận lợi cho những người cầm tinh chó, bất kể nam hay nữ. Tuy vậy, khi chọn ý chung nhân thì đừng xét một cách đơn giản Tứ Hành Xung (Dần, Thân, Tỵ, Hợi – Thìn, Tuất, Sửu, Mùi – Tý, Ngọ, Mão, Dậu) hay Tam Hợp (Thân, Tý, Thìn – Sửu, Tỵ Dậu – Dần, Ngọ Tuất – Hợi, Mão, Mùi) mà trong thời đại vàng thau lẫn lộn hiện nay, nên còn cần phải cân nhắc về nhiếu yếu tố khác nữa như tư cách, tính khí, nghề nghiệp…

Đối với vận mệnh toàn cầu và quốc gia, năm mới Mậu Tuất với vận ngũ hành là Mộc, trần gian được chó cai quản – mà chó thường được dùng để canh giữ nhà cửa và chống lại những  kẻ xâm nhập – vì vậy năm 2018 được tin tưởng là năm an toàn, báo hiệu những sự phát triển tốt đẹp về mọi mặt.

Sau hết mạn phep xin nhắc: Năm nay, tuổi Mậu Tuất xuất hành hợp nhất vào những ngày lẻ, giờ lẻ và tháng lẻ. Nhớ mua ngay xổ số!