Thiệt hại cho VN khi bỏ TPP – Nguyễn Bá Lộc
(Tóm lược cho buổi Hội thảo của Tuổi Trẻ Hải ngoại yêu nước)
Sau khi nhận chức chỉ có một tuần, TT Trump ký sắc lịnh rút ra khỏi Hiệp định kinh tế TPP. Quyết định nầy làm cho 11 thành viên còn lại của TPP âu lo rất nhiều vì các nước nầy hy vọng nhiều ở TPP, trong đó có VN. TPP có thể không có Hoa kỳ chỉ có các thành viên còn lại, hay nó sẽ được điều chỉnh , hoặc Hoa kỳ sẽ ký những Hiệp ước song phương có nội dung gần như TPP.
I.Tóm tắt Hiệp định kinh tế TPP
Trước khi tìm xem nếu không có TPP thì VN sẽ có những thiệt hại hay bất lợi gì? VN phí chánh quyền cũng như phía dân chúng VN cần có TPP cải thiện nền kinh tế quá suy yếu hiện nay, mặt khác TPP có thể giúp cho sự cải thiện xã hội và cho tiến trình tranh đấu cho Tự do Dân chủ và Nhân quyền.
1.Bối cảnh và tầm quan trọng của TPP
a/TPP là một Liên minh kinh tế quan trọng: TPP (Trans-Pacific Partnership) Hiệp định kinh tế mới vá rất quan trọng. Nó được chánh thức ký ngày 4 tháng 2-2016 sau hơn 6 năm thương thảo. TPP gồm 12 thành viên: Canada, Hoa kỳ, Mexico, Chile, Peru, Nhựt,VN, Singapore, Malaysia, Brunei, Uc và Tân Tây Lan. Trong đó hai nền kinh tế nhứt va ba hoàn cầu là Hoa kỳ và Nhựt. Vùng nầy có 800 triệu dân, 40% tổng sản lượng thế giới, và 37% hàng hóa giao thương.
b/TPP có tính cách toàn diện. Là một hợp tác kinh tế trên các lảnh vực: Đầu tư; Xuất nhập cảng; cải tổ cơ cấu kinh tế, giảm quốc doanh, nâng đở xí nghiệp vừa và nhỏ; tôn trọng sản phẩm trí tuệ; yểm trợ tài chánh, yểm trợ kỹ thuật; minh bạch trong điều hành vĩ mô và vi mô.
TPP còn là một hợp tác cải tiến xã hội và chánh trị: Giảm thiểu quốc doanh, bắt buộc thành lập cộng đòa tư do; công bằng về đối xử giữa các thành phần kinh trong nước và từ ngoài nước. Hệ thống luật pháp đầy đủ rõ ràng theo căn bản luật quốc tế; Chống tham nhũng ; bảo vệ môi trường sống: chống buôn lậu.
c/TPP vừa là một hơp tác vừa kinh tế vừa công cụ chống bá quyền Trung quốc
Sự vươn lên mạnh mẽ củ TQ là điều rất đáng lo ngại trong trật tự thế giới . Vì TQ dùng bá đạo để tiến lên và gây nhiều tai hại chung cho nhiều nước nhứt là vùng Đông Nam Á. TPP gián tiếp làm kinh tế TQ yếu đi.
2. Nguyên tắc và qui định của TPP
*TPP là sự hợp tác cùng có lợi
*Theo nguyên tắc tự do, công bằng và minh bạch
*TPP có qui định trách nhiệm và hệ thống kiểm soát , chế tài rõ ràng đi đôi với quyền lợi
*Dân chúng được quyền tham gia hoặc cho ý kiến về chánh sách, luật lệ cua quốc gia.
II.Thiệt hại cho VN khi không có TPP
Tại VN thì lợi và hại thì cần phân tích ra lợi cho ai và hại cho ai. Vì giữa người dân và chánh quyền có nhiều khi lợi và hại có khác nhau.
1.Trên phương diện Phát triển kinh tế và Cải tiến dân sinh
Phát triển kinh tế là mục tiêu chánh của bất cứ quốc gia nào. Phát triển kinh tế và cải tiến dân sinh chỉ có ý nghĩa là khi đó đạt được: lợi tức đầu người tăng, nền kinh tế ổn định, và có công bằng kinh tế.
Ở VNCS trong 40 năm qua, các mục tiêu đó không có được. TPP giúp VN đi tới các mục tiêu đó.
*Đổi mới kinh tế thực sự theo đường lối kinh tế tự do hay kinh tế thị trường
*Cơ cấu kinh tế hợp lý và công bằng hơn. Quốc doanh bớt độc quyềnvà chèn ép tư doanh.
*Xuất cảng sẽ tăng ít nhứt 10% trong vòng 10 năm. Bỏ han ngạch và thuế quan 0%.Quần áo may mặc và dày dép mấy năm qua xuất cảng khá qua Hoa ky và Nhựt, mỗi năm độ 10 tỷ Mk, sẽ gia tăng lên 20 tỷ trong 10 năm với TPP, vì VN sẽ chiếm phần lớn hàng nầy hiện TQ đứng đầu. Hải sản và linh kiện điện tử cùng tình trạng.
*Đầu tư ngoại quốc: TPP yêu cầu giảm quốc doanh, nâng tư doanh, môi trường làm ăn tốt VN sẽ lấy thêm các nhà đầu tư ngoại quốc từ TQ. Công bằng và cạnh tranh lành mạnh. Nguyên liệu phải từ thành viên TPP cung cấp.
*Công đoàn được độc lập và tự do kết hợp để bảo vệ quyền công nhân theo Lao động quốc tế (ILO). TPP sẽ làm năng suất cao hơn và được huấn luyện chuyên môn .
* Phẩm chất hàng hóa tốt hơn nhờ qui định và kiểm phẩm kỹ của TPP và cơ sở sản xuất là tư doanh sẽ nâng cao giá trị hàng VN trên thị trường quốc tế.
*Nông nghiệp có cơ hội phát triển đàng hoàng nhờ theo TPP, VN ngăn chận nguyên liệu và một số nông sản từ TQ.
*Hàng nhập cảng nhứt là máy móc từ các nước phát triển tốt với quan thuế rất thấp sẽ có lợi cho công kỹ nghệ và người tiêu thụ.
2.Trên phương diện Cải tiến Xã hội và Nhân quyền .
Nếu không có TPP sẽ không có:
*Công đoàn độc lập được hình thành là bước đầu của cải tiến Nhân quyền và Dân quyền và Dân chủ. Điều nầy quan trọng cho cải thiện Dân quyền và tiến trình Dân chủ ho1o.
*Chống tham nhũng. Xã hội bớt bất công và dân chúng bớt khổ hơn.
*Luật lệ minh bạch công bằng , có công lý phần nào . Có thể chận bớt và giảm bớt sự gian ác của chánh quyền CS (như vụ Formosa)
*Tương quan con người trong xã hội có được lương thiện hơn nhờ giao tiếp với nền văn hóa và văn minh có chuẩn mực hơn.
* Sự hợp tác giữa chủ và thợ trên căn bản có chung quyền lợi.
3.Trên phương diện Hội nhập toàn cầu và An ninh khu vực
*Không có TPP thì TQ sẽ vui mừng và sẽ có cơ lảnh đạo kinh tế và áp đảo an ninh trong vùng
*Một trật tự mới sẽ hình thành và các nước thành viên TPP sẽ gặp nhiều khó khăn .
*VN sẽ phải lệ thuộc TQ nhiều hơn mà hiện sự lệ thuộc nầy đang ở mức rất nguy hiểm và tai hại cho đấ nước và dân tộc VN. Sự lệ thuộc kinh tế trên rất nhiều mặt: nhập siêu (trên 30 tỷ, nợ nần, TQ thầu 90% xây cất công trình cho VN, hàng hóa độc hại, máy móc kém phẩm chất, nhiều lọai nguyên liệu, phá hoại nông nghiệp, tràn ngập công nhân và những khu thương mại gần như độc lập. VN có thể dần dần trở thành thuộc địa.
4.Thoáng nhìn về tương lai
Mọi viêc về Liên minh kinh tế TPP tới giờ còn có phần chưa rõ ràng. Hoa kỳ rút ra. Các đống minh Hoa kỳ yêu cầu ở lại.
Căn cứ vào những cái được và mất của Hoa kỳ trong hơn 50 năm hội nhập kinh tế toàn cầu hay toàn cầu hóa (Globalization) thì Hoa kỳ có nhiều lợi hơn thiệt.
TT Trump có thể xét lại các thỏa ước kinh tế trong đó có TPP. Vùng nầy thật quan trọng về kinh tế lẫn an ninh, không thể bỏ cho TQ tung hoành. TT Trump muốn hiệp ước song phương hơn đa phương. Cái quan trọng là Hoa kỳ phải có đồng minh và phải giữ vai trò lảnh đạo thế giới tư do.
TT Trump thấy cần phải xét lại giao thương với TQ vì quá thiệt thòi trong quá khứ.
Nguyễn Bá Lộc Cali tháng 2- 2017