Vì sao biểu tình ở đông Ukraine?
Nhóm thân Nga chiếm tòa nhà chính phủ ở Donetsk
Theo BBC – Bridget Kendall – Phóng viên chuyên về ngoại giao – 12:56 GMT – thứ hai, 7 tháng 4, 2014
Đây không phải lần đầu miền Đông Ukraine có biểu tình. Cũng không hẳn là có đông người tham gia: chỉ khoảng trên dưới 1000 hoặc 2000 người xuất hiện ở mỗi thành phố.
Nhưng các cuộc biểu tình lần này nổi lên với nhiều quyết tâm và có vẻ được tổ chức tốt.
Tại sao biểu tình tái diễn vào thời điểm này? Và mục đích của nó là gì?
Sau khi các cuộc biểu tình thân Nga ở Crimea dẫn đến việc Nga chiếm Crimea, Kiev rõ ràng là có lý do để lo lắng, đặc biệt là khi một số người biểu tình kêu gọi trưng cầu dân ý để quyết định số phận của Đông Ukraine.
Moscow sẽ biện luận rằng biểu tình thể hiện mong mỏi của quần chúng, từ đó kêu gọi cải cách hiến pháp để khu vực nói tiếng Nga của Ukraine này có nhiều quyền tự quyết hơn.
Đã hàng tuần qua, Kremlin đưa quan điểm này trở thành yêu cầu đối thoại chủ chốt. Và chính quyền Putin muốn nó phải được thực hiện trước ngày tổng tuyển cử ở Ukraine vào 25/5.
Nhưng chính phủ lâm thời tại Kiev nghi ngờ đó không phải là hoạt động “quần chúng” mà thực chất là kế hoạch có chủ đích từ bên kia biên giới.
Mục đích của nó là gây sức ép buộc Kiev phải chấp thuận yêu cầu nới lỏng kiểm soát khu phía Đông, thậm chí đến mức cho phép vùng này li khai và sát nhập vào Nga. Nếu không, Kiev sẽ tiếp tục đối diện với bất ổn gia tăng và viễn cảnh ông Vladimir Putin sẽ can thiệp quân sự để giải cứu “thiểu số người Nga” như đã làm ở Crimea.
Mặc dù Moscow liên tục trấn an phương Tây rằng họ không có ý định đem quân qua biên giới, ông Putin vẫn bảo lưu quyền sử dụng vũ lực như là “giải pháp cuối cùng.”
Vậy nên không có gì lạ khi tổng thống lâm thời Olexander Turchynov đã phải hủy chuyến công du nước ngoài để họp khẩn với các lãnh đạo cấp cao an ninh tại Kiev về tình hình miền Đông.
Điều quan trọng với ông Turchynov là không cho các cuộc tuần hành lan rộng đồng thời ngăn chặn các hành vi bạo lực.
Điều này sẽ khiến ông Putin không có lý do gì cáo buộc Kiev mất kiểm soát phía Đông Ukraine. Nếu không, đó sẽ là tiền đề để Kremlin có cớ can thiệp vì lý do “nhân đạo.”