Nga sắp xâm lược Ukraine và Putin muốn gì?
Lực lượng Nga đã sẵn sàng cho cuộc chiến ở Ukraine? Ít nhất 130.000 binh sĩ Nga được bố trí trong phạm vi biên giới của Ukraine khi Nga yêu cầu phương Tây đảm bảo an ninh.
Trong khi Mỹ cho biết các lực lượng Nga sẵn sàng tiến hành các hành động quân sự bất cứ ngày nào, Moscow đã nhiều lần nói rằng họ không có kế hoạch như vậy và chỉ ra rằng một số đơn vị sẽ rút lui. Điều gì xảy ra tiếp theo có thể gây nguy hiểm cho toàn bộ cấu trúc an ninh của châu Âu.
Nguy cơ xâm lược lớn đến mức nào?
Nga kiên quyết không có kế hoạch tấn công Ukraine, nhưng mối đe dọa đang được thực hiện nghiêm túc vì Nga đã xâm lược Ukraine vào năm 2014 và chiếm giữ lãnh thổ của nước này.
Hơn 100.000 binh sĩ Nga đã được triển khai gần biên giới Ukraine và 30.000 người khác được báo cáo đang tham gia các cuộc tập trận ở Belarus, gần biên giới với Ukraine dài 1.084 km (674 dặm). Tổng thống Joe Biden cho biết tổng số họ là 150.000.
Việc xây dựng quân đội của Nga lớn đến mức nào?
Bộ Quốc phòng Nga cho biết họ sẽ gửi một số đơn vị của mình trở lại căn cứ sau khi họ hoàn thành các cuộc diễn tập chiến đấu, nhưng các cuộc tập trận lớn vẫn đang diễn ra. Các cuộc tập trận của Belarus dự kiến kết thúc vào ngày 20 tháng Hai.
Nato cho biết họ không có dấu hiệu giảm leo thang và Nga vẫn có một “lực lượng xâm lược lớn” sẵn sàng tấn công từ Crimea đến Belarus. Điều chưa biết là liệu Tổng thống Vladimir Putin có quyết định về việc này hay không. Nhiều chính phủ phương Tây đã kêu gọi công dân của họ rời khỏi Ukraine.
Hàng nghìn binh sĩ Nga đã tham gia các cuộc tập trận chung ở Belarus, giáp biên giới với Ukraine
Tổng thống Ukraine đã kêu gọi phương Tây không gieo rắc “hoảng sợ” và Pháp tin rằng mục tiêu chính của ông Putin là đạt được một thỏa thuận an ninh tốt hơn.
Ông Putin khẳng định Nga không muốn chiến tranh và sẵn sàng đàm phán. Nhưng ông đã đe dọa “các biện pháp quân sự-kỹ thuật trả đũa thích hợp” nếu cái mà ông gọi là cách tiếp cận gây hấn của phương Tây vẫn tiếp tục.
Tại sao Nga đe dọa Ukraine?
Nga từ lâu đã chống lại động thái của Ukraine đối với các thể chế châu Âu, cả NATO và EU. Yêu cầu cốt lõi của nước này hiện nay là phương Tây phải đảm bảo Ukraine sẽ không gia nhập NATO, một liên minh phòng thủ gồm 30 quốc gia.
Ukraine có chung biên giới với cả EU và Nga, nhưng với tư cách là một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, Ukraine có quan hệ xã hội và văn hóa sâu sắc với Nga, và tiếng Nga được sử dụng rộng rãi ở đó.
Khi người Ukraine phế truất tổng thống thân Nga của họ vào đầu năm 2014, Nga đã sáp nhập bán đảo Crimea ở miền nam Ukraine và hỗ trợ lực lượng ly khai chiếm được những vùng đất rộng lớn ở miền đông Ukraine. Quân nổi dậy đã chiến đấu với quân đội Ukraine kể từ đó trong một cuộc xung đột cướp đi sinh mạng của hơn 14.000 người.
Nga cũng tỏ ra thất vọng khi thỏa thuận hòa bình Minsk 2015 cho miền đông Ukraine còn lâu mới được thực hiện.
Vẫn chưa có sự sắp xếp cho các cuộc bầu cử được giám sát độc lập ở các khu vực ly khai. Nga phủ nhận cáo buộc rằng đây là một phần của cuộc xung đột kéo dài.
Một manh mối về suy nghĩ của Tổng thống Putin về Ukraine đã xuất hiện trong một đoạn dài vào năm ngoái khi ông gọi người Nga và người Ukraine là “một quốc gia”. Ông đã mô tả sự sụp đổ của Liên Xô vào tháng 12 năm 1991 là “sự tan rã của nước Nga lịch sử” và coi các nhà lãnh đạo hiện tại của Ukraine đang điều hành một “dự án chống Nga”.
Nga muốn gì ở Nato?
Nga đã nói về một “khoảnh khắc của sự thật” khi kể lại mối quan hệ của họ với Nato. Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov nói: “Đối với chúng tôi, việc đảm bảo Ukraine không bao giờ trở thành thành viên của NATO là hoàn toàn bắt buộc.
Tổng thống Putin giải thích rằng nếu Ukraine gia nhập NATO, liên minh này có thể cố gắng tái chiếm Crimea.
Hãy tưởng tượng Ukraine là một thành viên của NATO và bắt đầu các hoạt động quân sự này. Chúng ta có phải gây chiến với khối Nato không? Có ai cho rằng bất kỳ suy nghĩ? Rõ ràng là không
Vladimir Putin -Tổng thống Nga
Moscow cáo buộc các nước NATO “bơm” vũ khí cho Ukraine và Mỹ gây căng thẳng để kìm hãm sự phát triển của Nga. Ông Putin đã phàn nàn rằng Nga “không còn nơi nào để rút lui – họ nghĩ rằng chúng ta sẽ chỉ ngồi yên một chỗ?”
Trên thực tế, Nga muốn NATO quay trở lại biên giới trước năm 1997 và 30 quốc gia thành viên của NATO kiên quyết rằng điều đó sẽ không xảy ra.
Moscow yêu cầu không mở rộng về phía đông và chấm dứt hoạt động quân sự của NATO ở Đông Âu. Điều đó có nghĩa là các đơn vị chiến đấu sẽ được rút khỏi Ba Lan và các nước cộng hòa Baltic như Estonia, Latvia và Lithuania, và không có tên lửa nào được triển khai ở các nước như Ba Lan và Romania.
Nato nói rằng chính sách mở cửa của họ sẽ không bị dừng lại. Ukraine đang tìm kiếm một mốc thời gian rõ ràng để gia nhập và cam kết trở thành thành viên của họ đã được ghi trong hiến pháp của mình.
Trong mắt Tổng thống Putin, phương Tây đã hứa hồi năm 1990 rằng Nato sẽ mở rộng “không một inch về phía đông” nhưng dù sao cũng đã làm như vậy.
Tuy nhiên, đó là trước khi Liên Xô sụp đổ, vì vậy lời hứa với Tổng thống Liên Xô khi đó là Mikhail Gorbachev chỉ đề cập đến Đông Đức trong bối cảnh nước Đức thống nhất.
Ông Gorbachev sau đó nói rằng “chủ đề về sự mở rộng của NATO chưa bao giờ được thảo luận” vào thời điểm đó.
Nga cũng đã đề xuất một hiệp ước với Mỹ về việc cấm vũ khí hạt nhân được triển khai bên ngoài lãnh thổ quốc gia của họ.
Nga có thể tấn công như thế nào?
Câu hỏi đặt ra là Nga sẽ đi bao xa.
Nhà Trắng nhấn mạnh bất kỳ động thái nào qua biên giới đều có thể tạo ra một cuộc xâm lược mới.
Sĩ quan quân đội hàng đầu của Tổng thống Biden, Tướng Mark Milley, đã cảnh báo rằng quy mô của các lực lượng Nga gần biên giới sẽ gây ra một lượng thương vong đáng kể.
Lầu Năm Góc đã cáo buộc Nga chuẩn bị một chiến dịch cờ giả, với các đặc nhiệm sẵn sàng tung ra video đồ họa về một cuộc tấn công giả để tạo cớ cho một cuộc xâm lược. Nga đã phủ nhận điều đó.
Nga cũng đã cấp khoảng 700.000 hộ chiếu tại các khu vực do phiến quân điều hành, vì vậy nếu không có được điều mình muốn thì nước này có thể biện minh cho bất kỳ hành động nào là bảo vệ công dân của mình.
Thông tin báo chí cho thấy Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trên chiến tuyến vào ngày 6 tháng 12
Nhưng Nga có các loại vũ khí khác, bao gồm cả tấn công mạng và chiến thuật bán quân sự.
Khi 70 trang web của chính phủ Ukraine ngừng hoạt động vào tháng Giêng, Nga đã bác bỏ cáo buộc của Ukraine rằng họ đứng sau vụ tấn công. Hai trong số các ngân hàng lớn nhất của Ukraine sau đó đã bị tấn công mạng vào giữa tháng Hai mà Kyiv nói là lớn nhất mà họ từng thấy.
Phương Tây sẽ đi bao xa đối với Ukraine?
Mỹ và các đồng minh khác của NATO đã nói rõ rằng họ không có kế hoạch gửi quân tham chiến tới Ukraine mà thay vào đó họ đang đề nghị hỗ trợ.
Lầu Năm Góc đã đặt 8.500 binh sĩ sẵn sàng chiến đấu trong tình trạng báo động và đang triển khai thêm 3.000 binh sĩ tới Đức, Romania và Ba Lan. Các đồng minh khác của NATO đã tăng cường hỗ trợ của họ ở sườn phía đông của liên minh.
Các công cụ chính trong kho vũ khí của phương Tây dường như là các biện pháp trừng phạt và viện trợ quân sự dưới dạng cố vấn và vũ khí.
Tổng thống Biden đã đe dọa nhà lãnh đạo Nga bằng các biện pháp “giống như chưa từng thấy” nếu Ukraine bị tấn công. Vì vậy, những gì họ sẽ liên quan?
Tác động kinh tế cuối cùng sẽ là ngắt hệ thống ngân hàng của Nga khỏi hệ thống thanh toán Swift quốc tế. Điều đó luôn được coi là biện pháp cuối cùng, và có lo ngại rằng nó có thể tác động xấu đến nền kinh tế Mỹ và châu Âu.
Một mối đe dọa chính khác là ngăn chặn việc mở đường ống dẫn khí Nord Stream 2 của Nga ở Đức và việc phê duyệt điều đó hiện đang được cơ quan quản lý năng lượng của Đức quyết định.
Tổng thống Biden cũng đã cảnh báo rằng ông sẽ xem xét các biện pháp trừng phạt cá nhân đối với Vladimir Putin và Vương quốc Anh cũng cảnh báo rằng “những người trong và xung quanh Điện Kremlin sẽ không có nơi nào để trốn”.
Một thỏa thuận sẽ như thế nào?
Một thỏa thuận tiềm năng sẽ phải bao gồm cả cuộc chiến ở miền đông Ukraine và vấn đề an ninh rộng lớn hơn. Một lệnh ngừng bắn đang diễn ra nhưng các cuộc đàm phán liên quan đến Nga, Ukraine, Pháp và Đức về việc khôi phục các thỏa thuận hòa bình Minsk năm 2014 và 2015 cho đến nay vẫn chưa tìm được bước đột phá.
Năm cách thoát khỏi xung đột Ukraine
Ukraine vô cùng không hài lòng về các điều khoản của hiệp định, điều mà họ cho rằng đã cho Nga và phe ly khai quá nhiều. “Dù muốn hay không, đây là cái hay của tôi, bạn phải nỗ lực với nó”, đó là lời của Tổng thống Putin về vấn đề này với nhà lãnh đạo Ukraine.
Nga và Mỹ đã nói chuyện nhiều lần qua liên kết video và qua điện thoại
Một dấu hiệu cho thấy phương Tây có thể đang tìm kiếm một thỏa thuận an ninh rộng lớn hơn với Nga có thể xuất phát từ một tài liệu bị rò rỉ do Mỹ và NATO gửi cho Moscow.
Trong đó, Mỹ cho biết họ có thể sẵn sàng bắt đầu các cuộc đàm phán về việc hạn chế tên lửa tầm ngắn và tầm trung cũng như đưa ra các cuộc đàm phán về hiệp ước Bắt đầu mới về tên lửa liên lục địa.
Washington cũng sẽ cam đoan rằng họ không có tên lửa hành trình ở Ba Lan hoặc Romania như một phần của “cơ chế minh bạch”, với việc Nga cung cấp sự đảm bảo về hai căn cứ tên lửa của Nga.
Paul Kirby – tin tức BBC
https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589
[ Lê Văn dịch lại ]