TIN THẾ GIỚI CẬP NHẬT : 03/07/2023
Hôm nay 03/07/2023, một văn phòng quốc tế chuyên trách điều tra về cuộc xâm lược Ukraina của Nga đã chính thức mở cửa tại La Haye, Hà Lan. Động thái này được coi như là giai đoạn đầu tiên hướng tới khả năng thành lập một tòa án đặc biệt xét xử trách nhiệm các lãnh đạo Nga trong cuộc chiến tranh tại Ukraina.
Nhiều quan chức họp báo chung về việc mở văn phòng điều tra quốc tế về tội ác xâm lược Ukraina ở La Haye, Hà Lan ngày 03/07/2023. AP – Peter Dejong
Anh Vũ
Văn phòng mới thành lập có tên gọi Trung tâm Quốc tế để Khởi tố Tội ác xâm lược Ukraina (ICPA), tập hợp các công tố viên của Kiev, Liên Hiệp Châu Âu, Hoa Kỳ và của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế (CPI).
Nhiệm vụ của văn phòng công tố quốc tế này là điều tra, thu thập bằng chứng. Đây được coi như là bước chuẩn bị đầu tiên để thành lập một toàn án đặc biệt xét xử những quan chức cao cấp Nga vì đã phát động cuộc chiến tranh tại Ukraina. Đây là tòa án mà Kiev đã yêu cầu thành lập.
Đã có nhiều lời kêu gọi thành lập một tòa án đặc biệt về chiến tranh Ukraina. Tòa Án Hình Sự Quốc Tế chỉ có thẩm quyền xét xử các tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại xảy ra ở Ukraina. Định chế tư pháp đóng trụ sở tại La Haye này hồi tháng 3 năm nay đã phát lệnh bắt tổng thống Nga Vladimir Putin vì phải chịu trách nhiệm trong việc di dời trẻ em Ukraina.
Ủy Ban Châu Âu đã thông báo thành lập trung tâm ICPA nói trên từ hồi tháng Hai, đồng thời xác định mục tiêu của cơ quan này là nhằm “truy tố những người chịu trách nhiệm trong cuộc xâm lược” vào Ukraina.
Hoa Kỳ không phải là thành viên của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế, nhưng lại tham gia vào ICPA với đại diện là bà Jessica Kim, một công tố viên chuyên về tội ác xâm lược.
Việc thành lập một tòa án đặc biệt về chiến tranh tại Ukraina không đơn giản cả về cách thức cũng như vận hành. Ukraina muốn Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ra nghị quyết về vấn đề này. Tuy nhiên một số đồng minh phương Tây của Kiev lo ngại không có đủ sự ủng hộ của quốc tế. Các nước này thiên về hướng lập một tòa án hỗn hợp có thành phần là những thẩm phán Ukraina và các nước khác.
Chiến tranh Ukraina : Kiev thừa nhận Nga tiến quân ở phía đông trong giao tranh ác liệt
Hôm qua, 02/07/2023, bộ Quốc Phòng Ukraina thừa nhận các trận chiến đang diễn ra ác liệt tại mặt trận miền đông, nơi những ngày qua, quân Nga đã tiến được ở bốn khu vực. Trong một tuần phản công, quân đôi Ukraina cho biết đã giành lại được hơn 37 km2, chủ yếu ở phía nam.
Xe tăng Ukraina tiến về phía Bakhmut, vùng Donetsk, ngày 01/07/2023. AFP – GENYA SAVILOV
Anh Vũ
Theo AFP, hôm qua 02/07, thứ trưởng bộ Quốc Phòng Ukraina, bà Ganna Maliar thừa nhận quân Nga đã tiến được trong bốn vùng của chiến tuyến phía đông Ukraina, tại đó đang diễn ra các “trận chiến ác liệt”. Trên Telegram, bà Ganna Maliar thông báo: “Quân địch đang tiến lên trong các khu vực Avdiivka, Mariinka, Lyman và Svatovoe.” Thứ trưởng Quốc Phòng Ukraina cho biết thêm “tình hình khá khó khăn. Các trận giao tranh dữ dội diễn ra ở khắp nơi”.
Vẫn theo quan chức Quốc Phòng Ukraina, quân đội của nước này có tiến được chút ít tại sườn đông của thành phố Bakhmut, trong vùng miền đông. Còn tại mặt trận phía nam, bà Maliar cho hay quân đội Ukraina tiến chậm vì vấp phải “sự kháng cự quyết liệt của kẻ thù” và nhiều bãi mìn.
Hãng thông tấn Nga TASS đưa tin phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Nga Igor Konashenkov cùng ngày cho biết quân đội nước này đã đẩy lùi 11 cuộc tấn công của Ukraina ở hướng Donetsk. Cũng theo ông Konashenkov, Ukraina đã mất 360 binh sĩ ở hướng Donetsk và 95 binh sĩ ở hướng Luhansk trong vòng 24 giờ.
Sáng ngày hôm nay 03/07, vẫn bà thứ trưởng Quốc Phòng Ganna Maliar xác nhận Kiev đã giành lại từ quân Nga 37 km2 lãnh thổ ở phía đông và phía nam trong vòng một tuần qua. Theo bà Maliar, từ đầu tháng 6 khi bắt đầu cuộc phản công, Kiev đã lấy lại được 158 km2 ở miền nam, trong khi ở phía đông họ chỉ giành lại được 9 km2.
Cùng lúc với những diễn biến ở mặt trận nói trên, Kiev tiếp tục bị không kích bằng drone và tên lửa hành trình. Trong một thông cáo riêng hôm nay, không quân Ukraina cho biết đã bắn hạ 8 drone tấn công loại Shahed, ba tên lửa hành trình của Nga.
Nga : Chủ nhân Wagner bị tố cáo đi chệch hướng vì tiền
Truyền hình Nhà nước Nga hôm Chủ Nhật 02/07/2023 tố cáo Yevgueni Prigozhin, chủ nhân công ty lính đánh thuê Wagner đi chệch hướng sau khi đã nhận nhiều tỉ đô la tiền công quỹ.
Ảnh tư liệu : Lãnh đạo tập đoàn Wagner Yevgeny Prigozhin tại nghĩa trang Beloostrovskoye, gần Saint-Petersburg, Nga, ngày 24/12/2022. AP
Thùy Dương
Theo AFP, Dmitri Kissiliov, một trong những tiếng nói chính của bộ máy truyền thông của điện Kremlin, trong chương trình hàng tuần, khẳng định : « Prigozhin đã mất trí vì những khoản tiền lớn », mà theo ông là 858 tỉ rup (8,8 tỉ euro) và rằng chủ nhân công ty Wagner từ lâu nay có cảm tưởng rằng ông ta được phép làm mọi chuyện, nhất là từ sau các chiến dịch của Wagner ở Syria và châu Phi và suy nghĩ này của Prigozhin càng được « củng cố » sau khi đội quân đánh thuê của ông ta chiếm được các thành phố Soledar và Bakhmut ở Ukraina trong năm nay.
Ông Dmitri Kissiliov nói tiếp : « Ông ấy nghĩ rằng tự mình có thể chống lại cả bộ Quốc Phòng, Nhà nước và tổng thống » Nga. Theo nhân vật này, một trong những yếu tố chính thúc đẩy công ty Wagner nổi dậy là việc bộ trưởng Quốc Phòng Nga đã từ chối gia hạn hợp đồng ký với công ty cung cấp thực phẩm Concord của Yevgueni Prigozhin.
Hôm thứ Bảy 01/07, tập đoàn Wagner Center, trụ sở chính của tại Saint-Petebourg, ra thông báo trên Telegram rằng họ sẽ di dời đi nơi khác nhưng khẳng định sẽ tiếp tục hoạt động theo « dạng thức mới ». Hiện vẫn chưa rõ tương lai các công ty khác của Yevgueni Prigozhin sẽ ra sao, nhưng trong những ngày gần đây, một số trang tin thân chủ nhân công ty lính đánh thuê Wagner bị chặn.
Từ Matxcơva, thông tín viên Jean-Didier Revoin cho biết thêm :
« Một số cổng thông tin kinh tế và chính trị thuộc tổ hợp truyền thông Patriot, có liên hệ với Yevgueni Prigozhin, không còn có thể truy cập được từ Nga. Roskomnadzor, cơ quan viễn thông Nga, chuyên trách giám sát các nội dung phát trên mạng, đã đưa trang web của RIA Fan vào danh sách các nội dung bị hạn chế truy cập, trong khi nhiều kênh truyền thông khác có liên hệ với tổ hợp Patriot, chẳng hạn như Nevskie Novosti hay Ekonomika Segodnia, đã thông báo trên Telegram rằng họ ngừng hoạt động.
Trên mạng Telegram, một số kênh có liên hệ với đội quân của Yevgueni Prigozhin không còn được cập nhật kể từ tuần trước, thời điểm các kênh này không còn có thể truy cập được nữa. Đây là một chính sách minh họa cho việc tái tổ chức theo cách chính quyền Nga muốn, ít nhất là đối với các hoạt động truyền thông của Yevgueny Prigozhin.
Về các hoạt động khác liên quan đến ngành kinh doanh nhà hàng của Prigozhin, hiện giờ vẫn chưa có thông tin gì. Nhưng hồi đầu tuần trước, một số nghị sĩ đã thảo luận về việc liệu người đồng sáng lập ra công ty Wagner có nên giữ chúng hay sẽ cần phải chuyển toàn bộ tài sản của ông ta cho một ai đó mà họ xem là « trung thành hơn ».
Thái Lan: Tân Hạ Viện khai mạc chuẩn bị cho bầu thủ tướng
Hôm nay 03/07/2023, Hạ Viện mới của Thái Lan họp phiên đầu tiên kể từ sau cuộc tổng tuyển cử tháng 5, bắt đầu quá trình thành lập chính phủ mới, bầu ra thủ tướng cho nhiệm kỳ tiếp theo.
Ông Pita Limjaroenrat, lãnh đạo đảng Move Forward tới chủ trì cuộc họp báo tại trụ sở của đảng, Bangkok, Thái Lan, ngày 15/05/2023. REUTERS – ATHIT PERAWONGMETHA
Anh Vũ
Theo báo Nikkei Asia, tại Bangkok, Hạ Viện Thái Lan họp phiên toàn thể đầu tiên với sự tham dự của 500 nghị sĩ mới được bầu. Theo nghi lễ truyền thống, vua Thái Lan Maha Vajiralongkorn đọc diễn văn khai mạc Hạ Viện khóa mới. Ngày mai 04/7 Hạ Viện sẽ bầu chủ tịch và phó chủ tịch.
Tâm điểm chú ý hôm nay tại nghi viện Thái Lan là các nghị sĩ của Move Forward, đảng đã bất ngờ giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử cách nay 6 tuần.
Ông Pita Limjaroenrat, lãnh đạo đảng Move Forward hiện chiếm đa số ghế tại Hạ Viện, cho biết đảng của ông sẽ đạt được thỏa thuận với đảng Pheu Thai trong việc bầu lãnh đạo Hạ viện trước khi cuộc bỏ phiếu này diễn ra. Nhưng mối quan tâm lớn nhất của đảng này là cuộc bỏ phiếu bầu tân thủ tướng, dự kiến diễn ra vào ngày 13/07 tới đây.
Trong cuộc bầu cử ngày 14/5, đảng ủng hộ dân chủ của ông Pita Limjaroenrat giành tổng cộng 151 ghế, đảng Pheu Thai được 141 ghế. Hai đảng này đã cùng 6 đảng khác đã thỏa thuận lập liên minh và có được 312 ghế. Như vậy để ông Pita Limjaroenrat trở thành thủ tướng và đứng ra thành lập chính phủ mới tại Thái Lan, liên minh trên cần thêm 64 phiếu ủng hộ của thượng nghị sĩ hoặc hạ nghị sĩ từ các đảng khác
Theo Hiến pháp Thái Lan năm 2017, một ứng viên muốn trở thành Thủ tướng nước này cần giành được hơn 50% phiếu bầu từ hai viện Quốc hội, gồm 500 thành viên Hạ viện, 250 thành viên Thượng Viện. Nghĩa là, ông Pita cần giành ít nhất 376 phiếu bầu để đắc cử thủ tướng. Trong khi đó hầu hết các thượng nghị sĩ đều thuộc phe ủng hộ quân đội, tức đảng vừa thất bại trong cuộc bầu cử Hạ Viện
Tuần trước, ông Pita tuyên bố tự tin giành được sự ủng hộ cần thiết để trở thành lãnh đạo của đất nước. Tuy nhiên, nhiều người tỏ ra hoài nghi về triển vọng này bởi một số thượng nghị sĩ đã tuyên bố không ủng hộ vì lý do lập trường của ông liên quan đến tội khi quân.
Vụ đốt kinh Coran tại Thụy Điển : Stockholm tìm cách xoa dịu phản ứng của các nước Hồi giáo
Vài ngày sau vụ một người đốt kinh Coran ngay trước một đền thờ Hồi giáo ở Stockholm, Thụy Điển, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OCI), có trụ sở tại Ả Rập Xê Út, tập hợp 57 quốc gia Hồi giáo và đa tôn giáo, hôm Chủ Nhật 02/07/2023 kêu gọi các thành viên đoàn kết và có hành động tập thể để tránh tái diễn « hành vi báng bổ » này.
Những người Hồi giáo biểu tình chống hành động đốt kinh Koran ở gần đại sứ quán Thụy Điển ở Baghdad, Irak ngày 30/06/2023. REUTERS – SABA KAREEM
Thùy Dương
Theo AFP, cũng trong ngày Chủ Nhật 03/07, bộ Ngoại Giao Ả Rập Xê Út, nơi có các địa điểm linh thiêng nhất của Hồi giáo, ở thánh địa Mecca và Medina, đã triệu đại sứ Thụy Điển lên để yêu cầu Stockholm « chấm dứt mọi hành động trực tiếp chống lại các nỗ lực quốc tế về truyền bá các giá trị về lòng khoan dung, ôn hòa và bài trừ tư tưởng cực đoan ».
Irak, Koweït và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất cũng triệu mời đại sứ Thụy Điển để bày tỏ thái độ về vụ đốt kinh Coran xảy ra ở Stockholm.
Về phía Thụy Điển, trước nguy cơ xảy ra các đòn trả đũa ngoại giao mới, và cũng để xoa dịu Thổ Nhĩ Kỳ, tránh để Ankara có thêm lý do bác đơn xin gia nhập Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO, chính phủ đã ngay lập tức có phản ứng.
Từ Stockholm, thông tin viên Carlotta Morteo gửi về bài tường trình :
« Lần đầu tiên, bộ Ngoại Giao Thụy Điển đánh giá hành động này là bài Hồi giáo. Cũng theo bộ Ngoại Giao, ở Thụy Điển không có chỗ cho tư tưởng phân biệt sắc tộc, bài ngoại và thiếu khoan dung, cho dù Hiến Pháp Thụy Điển bảo vệ quyền tự do ngôn luận.
Nỗi lo ngại này sâu sắc nhưng đây là bài toán khó chưa có lời giải, bởi vì vài ngày trước khi xảy ra vụ đốt kinh Coran ở Stockholm, Tòa án Tối cao Thụy Điển đã ra phán quyết bác bỏ quyết định của cảnh sát trong những tháng gần đây nhiều lần cấm kiểu biểu tình như vậy, bởi theo cảnh sát, việc này làm tăng nguy cơ khủng bố.
Buộc phải chấp nhận kiểu hành động đó của một người tị nạn Irak, nhưng cảnh sát cũng đã ngay lập tức mở một cuộc điều tra về tội kích động hận thù sắc tộc, bởi vì lần này vụ đốt kinh Coran xảy ra trước một đền thờ Hồi giáo, vào giờ cầu nguyện, ngày lễ Aid.
Việc xét xử sẽ kéo dài nhiều tháng, nhưng từ nay cho đến lúc đó, chính phủ Thụy Điển, vốn xem cuộc chiến chống nhập cư là một trong những ưu tiên, đã không bỏ lỡ dịp nhắc lại rằng cá nhân đó không phải là công dân Thụy Điển, rằng người này mới chỉ có giấy phép cư trú tạm thời và nhà chức trách sẽ « gia tăng nỗ lực để ngăn ngừa và chống lại bất kỳ mối đe dọa mới nào ».
Bạo động tại Pháp: Thiệt hại và mức độ nghiêm trọng đã vượt quá “kỷ lục” của năm 2005
Tính đến hết ngày hôm qua, 02/07/2023, số nạn nhân trực tiếp của các vụ phóng hỏa, đập phá, hôi của trong các vụ bạo động bùng lên tại Pháp từ hôm 27/06 sau vụ một thiếu niên 17 tuổi bị cảnh sát bắn chết ở Nanterre, ngoại ô Paris, đã lên đến hàng nghìn người. Theo nhiều nhà quan sát, thiệt hại và mức độ nghiêm trọng của các vụ bạo động lần này trong không đầy 1 tuần lễ, đã vượt quá “kỷ lục” đáng sợ của năm 2005 với ba tuần bạo loạn.
Cảnh sát chống bạo động triển khai tại Paris, Pháp ngày 02/07/2023. © REUTERS / JUAN MEDINA
Trọng Nghĩa
Theo ghi nhận của nhật báo Pháp Le Monde, các vụ bạo động trong những ngày gần đây ở Pháp không còn liên quan nhiều đến cái chết của thiếu niên 17 tuổi tại Nanterre, và kể từ hôm 30/06, bạo loạn bùng lên tại hàng trăm thành phố và thị xã đã thay đổi về bản chất, với mức độ bạo lực cực kỳ cao, cường độ chưa từng thấy, từ những vụ cướp bóc cửa hàng, tấn công đập phá các cơ sở dịch vụ và phương tiện công cộng, thậm chí tấn công cả các đại biểu dân cử, tạo ra hàng nghìn nạn nhân trực tiếp của các vụ hỏa hoạn, hành hung, đập phá hoặc trộm cắp.
Theo tờ báo Pháp, các số liệu tuy nhiên không ghi nhận được những khoảng thời gian rất dài khi các nhóm bạo loạn chiếm lĩnh cả một khu phố, tấn công vào các dịch vụ công cộng hoặc các cơ sở thương mại ở trung tâm thành phố, gây hoảng loạn tại các thành phố lớn như Marseille, Lyon, Toulouse hay Strasbourg, ban đêm đã đành, mà thậm chí cả ban ngày, bất chấp một lực lượng cảnh sát đáng kể, với hơn 40.000 người được huy động, bao gồm cả các đơn vị đặc nhiệm như RAID hay GIGN, dùng đến cả xe bọc thép chống bạo loạn.
Bộ Nội Vụ Pháp ngày hôm qua (02/07) đã thống kê được hơn 5.000 chiếc xe bị đốt cháy, 10.000 vụ cháy thùng rác, gần 1.000 tòa nhà bị phóng hỏa, đập phá hoặc cướp phá, 250 vụ tấn công vào đồn cảnh sát hoặc hiến binh, hơn 700 nhân viên công lực bị thương. Điều chưa từng thấy là những kẻ bạo loạn cũng tấn công các đại biểu dân cử, như ở Pontoise (Val-d’Oise), Montluçon (Allier) hay L’Haÿ-les-Roses (Val-de-Marne).
Marseille ở miền nam nước Pháp là một trong số các thành phố lớn bị bạo loạn lần này. Trái với năm 2005, khi thành phố được bình yên vô sự, Marseille lần này đã bị ba đêm bạo động liên tiếp, với hơn 400 cửa hiệu bị đập phá và cướp bóc trong những ngày cuối tuần.
Theo đặc phái viên RFI Siam Spencer tại Marseille, vào sáng nay, nhiều chủ cửa hàng đã bị chấn động khi chứng kiến cơ sở của mình bị đập phá tan hoang:
“Ở trung tâm thành phố Marseille, trong tiếng máy khoan không ngớt, người ta đóng ván che lại những cửa kính bị đập vỡ hoặc bảo vệ những cửa sổ chưa bị phá. Đứng trước tủ kính của cửa hàng bị phá hủy vào cuối tuần, ông Xavier không khỏi giận dữ: “Tôi rất tức giận. Có người đã bị mất mạng rồi. Cửa hàng của tôi cũng chung số phận bị rút ruột giống như tất cả các cửa hàng khác. Đây là một vụ cướp bóc có tổ chức”.
Một người chủ khác là cô Sonia, ngồi một mình trong một góc của cửa hàng bán quần áo may sẵn cho nam giới của mình. Cửa hàng trống rỗng, các tủ kính vỡ tan. Những kẻ cướp chỉ để lại duy nhất một chiếc móc áo trên mặt đất. Cô Sonia cho biết: “Tôi rất bị sốc. Tôi không hiểu được là việc phá cửa hàng giúp ích gì cho họ”.
Đối diện với cửa hàng của cô Sonia, ở phía bên kia đường là một cửa hàng bán quần áo khác, nhưng lại không bị cướp. Anh Jérôme, chủ cửa hiệu tuy nhiên đã cho dọn hàng hóa đi nơi khác. Anh xác nhận: “Chúng tôi dọn hàng đi. Họ có thể phá cửa, nhưng sẽ không có gì để cướp”.
Cửa hàng bên cạnh bán vật dụng văn phòng cũng không bị cướp phá, nhưng bà chủ tên Dominique cho biết bị sốc trước số phận của các cơ sở kinh doanh trên con phố của bà: “Tôi đã ở đây 36 năm rồi. Khi tôi nhìn thấy mảnh kính vỡ ở khắp mọi nơi, những ma-nơ-canh hình nộm vương vãi mọi chỗ, tôi thấy thật thảm hại. Tôi đã bật khóc khi đến đây.
Chủ các cửa hàng không bị đập phá có kế hoạch mở cửa lại vào hôm nay, nhưng họ thú nhận cũng sợ bị mất tất cả trong những ngày tới.”Bạo động tại
Pháp : Tổng thống Macron tiếp chủ tịch lưỡng viện, tìm cách giải quyết khủng hoảng
Trong đêm 02 rạng sáng 03/07/2023, tình hình bạo động tại Pháp đã có dấu hiệu tạm lắng, dù vẫn xảy ra một số vụ xô sát, phóng hỏa và 157 vụ câu lưu. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm nay 03/07/2023 tiếp chủ tịch Hạ Viện Yaël Braun-Pivet và Thượng Viện Gérard Larcher để tìm lối thoát cho cuộc khủng hoảng.
Người biểu tình chặn đường bằng thùng rác ở Colombes, Pháp ngày 01/07/2023. AP – Lewis Joly
Thùy Dương
Tối hôm qua 02/07, tổng thống Macron đã có cuộc họp tại điện Elysée với thủ tướng Elisabeth Borne và 7 bộ trưởng, trong đó có bộ trưởng Nội vụ và bộ trưởng Tư pháp để tổng kết tình hình bạo động trong những ngày qua, sau vụ thanh niên 17 tuổi Nahel bị bắn chết vì không tuân lệnh cảnh sát tại Nanterre, ngoại ô Paris. Tổng thống Macron muốn hiểu rõ các lý do dẫn đến các vụ bạo động.
Ông Macron cũng đã yêu cầu các bộ trưởng tiếp tục làm mọi chuyện, để tái lập trật tự, và chính phủ phải đồng hành với các lực lượng cảnh sát, hiến binh, quan tòa, thị trưởng, lính cứu hỏa … để xử lý tình hình. Theo điện Elysée, tổng thống Macron cũng đã đề nghị thủ tướng Elisabeth Borne tiếp lãnh đạo các đảng phái chính trị có đại diện tại hai viện vào hôm nay. Đích thân tổng thống Macron ngày mai sẽ tiếp thị trưởng của hơn 220 xã, thành phố xảy ra bạo động.
Về phía các thị trưởng, sau vụ các trường học, thư viện, phòng tập thể thao, tòa thị chính bị đập phá, và nhất là sau vụ nhà riêng của thị trưởng thành phố L’Hay les Roses, ngoại ô Paris bị những kẻ bạo động tấn công, khiến vợ và 1 trong 3 người con ông bị thương, hôm qua Hiệp hội các thị trưởng tại Pháp đã kêu gọi các dân biểu và người dân vào trưa nay tập trung trước các tòa thị chính trong cả nước để bày tỏ thái độ đoàn kết, ủng hộ các thị trưởng chống bạo động.